Oświetlenie tła

Oświetlenie tła i kontra

Do tej pory mówiliśmy tylko o oświetleniu modela. Światło oświetlające tło, jak wskazuje sama nazwa, służy do oświetlania tła, a nie modela. Na zdjęciu 8.19 widać efekt zastosowania wyłącznie oświetlenia tła. Z kolei do wykonania fotografii 8.20 posłużyły trzy źródła światła. Do światła głównego i wypełniającego, których używaliśmy już przedtem, dodaliśmy oświetlenie tła.

8.19 Wykonując to zdjęcie, zastosowaliśmy oświetlenie tła w celu wyodrębnienia z niego głowy i ramion modelki

8.20 Dzięki uzupełnieniu światła głównego i wypełniającego oświetleniem tła fotografowana osoba została otoczona delikatną poświatą, a zdjęcie zyskało dodatkową głębię

Oświetlanie tła zapewniao zróżnicowanie tonalne między modelem a tłem. Wyodrębnione dodaje głębi portretowi i otacza modelkę widoczną poświatą. Może być ona silniej zaznaczona, tworząc jakby aureolę wokół fotografowanej osoby, albo delikatna, uzyskana przez odsunięcie źródła światła od tła lub jego równomierne oświetlenie za pomocą kilku źródeł światła.

Oświetlenie tła może być także źródłem koloru na portrecie. Można to zrealizować przez zamocowanie barwnych folii lub filtrów na źródłach światła. Folie są na ogół niedrogie i dostępne w wielu kolorach. Używając ich wraz z białym tłem, można zredukować liczbę barwnych teł przechowywanych w studiu. Kilka źródeł światła z różnokolorowymi filtrami pozwoli na stworzenie zestawień barwnych niemożliwych do otrzymania przy zastosowaniu jednobarwnych teł i białego światła.

Schemat 8.18 również przedstawia typowe ustawienie oświetlenia tła. Źródło światła zostało umieszczone na podłodze i wycelowane w górę tak, aby oświetlało tło. To ustawienie odpowiednie dla portretu obejmującego głowę i ramiona.

Schemat 8.18

Ukrycie oświetlenia tła za modelem jest jednak znacznie trudniejsze podczas fotografowania całej sylwetki. Co więcej, równo- mierne oświetlenie tła, a nie tylko samego punktu centralnego, okazuje się praktycznie niemożliwe za pomocą ustawionego w ten sposób źródła światła. Z tego względu podczas fotografowania całej sylwetki lub do równomiernego oświetlenia tła lepsze jest użycie dwóch lub większej liczby źródeł światła umieszczonych z każdej strony fotografowanej osoby.

Oświetlenie tła może być bardzo jasne lub bardzo ciemne. Zachęcamy więc do eksperymentowania w poszukiwaniu własne- go sposobu oświetlania. W przypadku portretów, które mają być następnie wklejane w inne tło, zalecamy bardzo jasne oświetlanie tła, a nawet jaśniejsze od czystej bieli (na wszelki wypadek). Tak wykonany portret można następnie wkleić do innego zdjęcia za pomocą oprogramowania do edycji zdjęć. Dzięki zastosowaniu bardzo jasnego tła w wielu wypadkach możliwe jest uniknięcie pracochłonnego szparowania linii włosów modelki.

Światło oświetlające włosy

Kolejnym światłem, które zamierzamy omówić, jest światło oświetlające włosy. Stosuje się je często do wyodrębnienia ciemnych włosów z ciemnego tła. Ale nawet wtedy, gdy modelka jest blondynką, rozjaśnienie jej włosów za pomocą dodatkowego źródła światła rozjaśnia cały portret. Zdjęcie 8.21 zostało wykonane z wykorzystaniem wyłącznie światła oświetlającego włosy, aby pokazać efekt jego działania.

8.21 Przy tym zdjęciu korzystano wyłącznie ze światła oświetlającego włosy. Zwróć uwagę na widoczne odblaski we włosach, na ramieniu i szczycie głowy modelki

Spójrz teraz na zdjęcie 8.22, które wykonaliśmy z zastosowaniem świateł: głównego, wypełniającego i oświetlającego włosy. W tym zestawieniu to ostatnie ma typową, średnią jasność. Niektórzy fotografowie preferują w takim wypadku ciemniejsze światło, rozdzielające wprawdzie ciemne obszary, ale nieprzyciągające tak silnie uwagi obserwatora. Inni stosują jaśniejsze oświetlenie włosów, uzyskując z kolei teatralny wygląd.

8.22 Światło oświetlające włosy, zastosowane wraz ze światłem głównym i światłem wypełniającym o typowej jasności. Niektórzy fotografowie wolą jaśniejsze światła, inni zaś ciemniejsze

Dodatkowa lampa oświetlająca włosy używana jest często do wyodrębnienia ich z tła, na którym fotografowany jest model. Takie oświetlenie pomaga także mocniej zróżnicować tonalnie portret.

Jednak, jak widać na zdjęciach 8.23 i 8.24, światła oświetlającego włosy można użyć także w celu stworzenia nieco teatralnego efektu i ożywienia portretu. Do wykonania obu tych fotografii wykorzystaliśmy reflektor punktowy z plastrem miodu, będący źródłem światła główne- go, oraz kontrę oświetlającą włosy. Połączenie ze sobą obu tych rodzajów światła pozwoliło nam uzyskać mocno kontrastowe i teatralne ujęcia, na których nam w tym wypadku zależało.

8.23 Do wykonania tego portretu użyliśmy będącej źródłem światła głównego lampy z plastrem miodu i lampy oświetlającej włosy, która nadała modelowi interesujący i charakterystyczny wygląd

8.24 W przypadku tego zdjęcia lampa oświetlająca włosy została umieszczona nieco dalej z tyłu głowy modela niż podczas wykonywania fotografii 8.23. Czarne tło czyni zastosowanie tego rodzaju oświetlenia jeszcze bardziej widocznym

Ważne jest ustawienie źródła światła oświetlającego włosy w taki sposób, aby nie tworzyło ono odblasków wewnątrz obiektywu aparatu. Oznacza to, że podczas ustawiania lamp oświetlających włosy należy pamiętać o tym, aby spojrzeć przez obiektyw i sprawdzić, czy światło nie wpada do niego bezpośrednio. Gdy tak jest, należy źródło światła nieco przesunąć. Jeśli jednak nie chcemy zmieniać ustawienia lamp, trzeba zablokować część niepożądanego światła za pomocą wrót reflektora albo zastawki. Na schemacie 8.18 zastawka umieszczona nad obiektywem pełni taką właśnie funkcję.

Kontra (światło tylno-boczne)

Oprócz różnych rodzajów światła omówionych do tej pory niektórzy fotografowie mają także w swoim arsenale środków światło tylno-boczne, nazywane również kontrą. Zdjęcie 8.25 zostało wykonane wyłącznie w oświetleniu tylno-bocznym.

8.25 Modelka oświetlona wyłącznie światłem tylno-bocznym. Kontra jest niekiedy używana do tworzenia dodatkowej małej plamy światła

Jak widać, światło tylno-boczne oświetla część twarzy modelki, tworząc dodatkową plamę światła. Kontra ma na ogół jasność równą połowie jasności światła głównego.

Na zdjęciu 8.26 widać, co się stało po zastosowaniu światła tylno-bocznego wraz ze światłem głównym i wypełniającym.

8.26 Źródło światła tylno-bocznego utworzyło przyjemne światło wzdłuż jednej strony twarzy i barku modelki

W przypadku tej fotografii umieściliśmy lampę tworzącą światło tylno-boczne z tyłu modelki, z tej samej strony co światło główne. Zwróć uwagę, że kontra utworzyła przyjemne światło po jednej stronie twarzy modelki.

Przyjrzyj się teraz zdjęciu 8.27. Stanowi ono przykład nieco innego – niż uzyskany na fotografii 8.26 - wyglądu, jaki można nadać portretowanej osobie. Zwróć uwagę, jak miękkim i miłym dla oka lśniącym światłem oświetlona jest modelka.  Na zdjęciu 8.28 zobaczyć można, że w celu uzyskania takiego bardzo efektownego oświetlenia użyliśmy trzech lamp oraz ekranu.

8.27 Przy wykonywaniu tego portretu chcieliśmy otoczyć modelkę wyjątkowo miękkim i miłym dla oczu światłem, w którym prezentuje się ona niezwykle korzystnie

8.28 Aby stworzyć tak efektowne, jasne światło, użyliśmy kilku lamp i ekranu: duży softbox muska światłem jedną stronę twarzy modelki, a jej druga strona oświetlona jest przez światło z softboxu odbite od blendy, do tego mamy jeszcze dwie lampy ustawione z tyłu – jedna oświetla tło, a druga (schowana za softboxem) włosy

Światło konturowe

Niektórzy fotografowie do oświetlenia krawędzi stosują światło konturowe. Stanowi ono często kombinację światła oświetlającego włosy i światła tylno-bocznego, opisanych powyżej, dlatego tych nazw możemy używać zamiennie.

Jeden z wariantów oświetlenia konturowego różni się istotnie od dotychczas przedstawionych. W tej technice źródło światła jest umieszczone bezpośrednio za fotografowaną osobą, w miejscu zbliżonym do miejsca ustawienia świateł oświetlających tło. Tym razem jednak światło jest skierowane w stronę modelki, nie zaś w kierunku tła.

8.29 Oświetlenie konturowe tworzy jasną „aureolę” lub kontur świetlny wokół głowy modelki

8.30 Światło konturowe zastosowane wraz ze światłem głównym i światłem wypełniającym. Zwróć uwagę, jak kontur świetlny wokół głowy modelki pomógł wyodrębnić ją z tła

8.31 Umieściliśmy światło konturowe mniej więcej w tym samym miejscu, gdzie ustawia się światło oświetlające tło, ale tym razem zostało ono skierowane w stronę głowy modelki

Zdjęcie 8.29 zostało wykonane tylko w świetle konturowym, z kolei zdjęcie 8.30 zrobiono w świetle konturowym i wcześniej wymienionych rodzajach światła. Schemat 8.31 przedstawia ustawienie lampy tworzącej światło konturowe.