![„Matrix” i konie w galopie. Polecamy biograficzny komiks o Muybridge’u [RECENZJA]](/i/images/9/1/9/d2FjPTMxN3gxLjUwMA==_src_235919-IMG_8199-3.png)
Newsletter
Newsletter
Dziękujemy za uwagi, opinie i liczne maile na temat cyklu "Prawo a fotografia". Zgłoszone problemy prawne przekazaliśmy ekspertom z serwisu TwojePorady.pl. Odpowiedzi na najczęściej powtarzające się pytania będziemy publikować w kolejnych tygodniach. Oczywiście nadal możecie przesyłać nam opisy wątpliwych z prawnego punktu widzenia sytuacji - piszcie na adres kontakt@fotopolis.pl (dodając w tytule maila "porady prawne").
Ktoś chce kupić moje zdjęcie. Na co zwrócić uwagę podczas podpisywania umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych?
Odpowiada Katarzyna Krupa, Kancelaria Prawna Spaczyński, Szczepaniak i Wspólnicy sp.k.: Kwestie dotyczące struktury umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych są regulowane przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Spośród wielu elementów takiej umowy na szczególną uwagę zasługują: obowiązek zachowania formy pisemnej, wskazanie pól eksploatacji, problematyka opracowań oraz prawidłowa reprezentacja stron zawierających umowę, które omówiłam poniżej.
Obowiązek zachowania formy pisemnej
Do zachowania formy pisemnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść umowy. Niedochowanie formy pisemnej przy umowie przenoszącej autorskie prawa majątkowe powoduje jej bezwzględną nieważność. Spełnienie świadczenia przewidzianego taką umową ma wówczas charakter świadczenia nienależnego z wszystkimi skutkami przewidzianymi dla takich świadczeń w kodeksie cywilnym. Nieważność określonej umowy nie jest jednak jednoznaczna z zakwestionowaniem istnienia jakiejkolwiek więzi prawnej między stronami. W tej sytuacji wyłania się problem konwersji (czyli innej kwalifikacji prawnej) czynności dokonanej bez zachowania wymaganej formy po to, aby utrzymać w mocy choćby ograniczoną skuteczność złożonych przez strony oświadczeń woli. Na gruncie przepisów prawa autorskiego można przyjąć konwersję nieważnej umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych na umowę licencyjną niewyłączną, dotyczącą tych samych autorskich praw majątkowych. Dokonanie konwersji nieważnej umowy wydaje się być przydatne do ochrony interesów autora (zwłaszcza jego prawa do wynagrodzenia) oraz zasadne przede wszystkim wówczas, gdy dochodzi do wykonania przez obie strony postanowień takiej nieważnej umowy (np. dostarczenie utworu odpowiadającego ustnym uzgodnieniom, odebranie go i zapłacenie uzgodnionego wynagrodzenia).
Wskazanie pól eksploatacji
Pole eksploatacji to określony sposób, forma korzystania z utworu. Odrębne pola eksploatacji stanowią w szczególności:
- w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu - wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową
- w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono - wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy
- w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż określony w pkt 2 - publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
Zgodnie z art. 41 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione. W związku z takim brzmieniem przytoczonego przepisu przedstawiciele nauki prawa autorskiego oraz prawnicy toczą dyskusję czy do przeniesienia autorskich praw majątkowych konieczne jest wymienienie poszczególnych pól eksploatacji, czy wystarczy jedynie wskazanie, że autorskie prawa majątkowe przechodzą w całości. Według jednego z poglądów, moim zdaniem słusznego, niewymienienie jakiegokolwiek pola eksploatacji w umowie o przeniesienie autorskich praw majątkowych powoduje, że taka umowa w ogóle nie prowadzi do przeniesienia prawa. Zdaniem zwolenników prezentowanego stanowiska niedoszły nabywca praw korzysta wówczas z utworu na podstawie jednostronnego i odwołalnego oświadczenia woli np. twórcy utworu. Odmienny pogląd zakłada, że niewymienienie pól eksploatacji w umowie w sytuacji, gdy strony zastrzegły, że autorskie prawa majątkowe przechodzą na nabywcę na wszelkich polach eksploatacji nie prowadzi do bezskuteczności takiej umowy w zakresie przeniesienia praw, lecz konieczne jest wówczas zastosowanie art. 65 § 2 k.c. i na tej podstawie ustalenie zgodnego zamiaru stron i celu umowy. Zdaniem zwolenników tego poglądu autorskie prawa majątkowe przechodzą wówczas na nabywcę w zakresie pól eksploatacji wynikających ze zgodnego zamiaru stron i celu umowy.
_443908423.jpg)
_1877607562.jpg)
_1094526942.jpg)
Problematyka opracowań
Przystępując do negocjowania umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych należy mieć na uwadze treść art. 46 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, z którego wynika bardzo ważna zasada zgodnie, z którą przeniesienie całości autorskich praw majątkowych na nabywcę bez prawa zezwalania na wykonywanie zależnego prawa autorskiego skutkuje tym, że nabywca autorskich praw majątkowych nie ma prawa korzystania ani rozporządzania opracowaniami utworu, do którego nabył całość autorskich praw majątkowych. Brak świadomości tej zasady może w konsekwencji prowadzić do tego, że któregoś dnia ten kto nabył autorskie prawa majątkowe do utworu może z przykrością stwierdzić, że jego autor w pełni legalnie zezwolił innej osobie na korzystanie z opracowania utworu.
Prawidłowa reprezentacja stron zawierających umowę
Na zakończenie należy zwrócić uwagę na to, że umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych musi zostać podpisana przez upoważnione do tego osoby, bowiem w przeciwnym razie umowa taka będzie albo bezwzględnie nieważna, co oznacza że będzie ona nieważna od chwili jej zawarcia (taka sytuacja wystąpi np. w razie naruszenia zasad łącznej reprezentacji spółki z o.o. przez członków zarządu) albo bezskutecznie zawieszona czyli nieskuteczna do czasu potwierdzenia jej na piśmie przez upoważnioną do tego osobę np. innego prokurenta lub pełnomocnika, których łączne działanie jest wymagane.
