![Nikon Nikkor Z 50 mm f/1.4 - zdjęcia przykładowe [RAW]](/i/images/6/7/6/d2FjPTMxN3gxLjUwMA==_src_236676-DY6A0289_min.jpg)
Newsletter
Newsletter
Rozpoczynamy nowy cykl "Prawo a fotografia", w którym będziemy publikować porady prawne z dziedzin związanych z naszym hobby (lub naszą pracą). Zajmiemy się przede wszystkim prawem autorskim i prasowym, choć nie tylko. Artykuły będą się ukazywały w soboty i będą miały formę odpowiedzi na pytanie opisujące jakąś sytuację. Chcemy żeby rozwiązywały konkretne problemy, dlatego chętnie oddamy Wam głos. Jeśli chcecie rozwiać swoje wątpliwości w jakiejś sprawie piszcie na adres kontakt@fotopolis.pl (dodając w tytule maila "porady prawne"). Autorami artykułów będą eksperci związani z serwisem TwojePorady.pl.
Słynne zdjęcia wielkich fotografów można znaleźć na wielu stronach w Internecie. Czy mogę je wykorzystać na mojej? A komercyjnie?
Odpowiada Katarzyna Krupa, Kancelaria Prawna Spaczyński, Szczepaniak i Wspólnicy sp.k.: Wskazane powyżej zagadnienie normuje ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Artykuł 1 tej regulacji wskazuje, że przedmiotem praw autorskich jest utwór, czyli każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Utworem takim, co do zasady będą zdjęcia wielkich fotografów mające charakter twórczy oraz indywidualny.
Dozwolony użytek osobisty
Korzystanie bez zezwolenia twórcy (lub osoby uprawnionej z tytułu autorskich praw majątkowych) ze zdjęć zamieszczonych w Internecie jest możliwe tylko w ramach instytucji tzw. dozwolonego użytku czyli nieodpłatnego korzystania z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Warto zauważyć, że zakres własnego użytku osobistego obejmuje także korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego. W tym miejscu należy podkreślić, że dozwolony użytek obejmuje wyłącznie korzystanie z utworu czyli np. oglądanie zdjęcia wielkiego fotografa na swoim komputerze, ale już nie umieszczenie takiego zdjęcia na swojej stronie internetowej (zarówno o charakterze komercyjnym jak i niekomercyjnym), gdyż dostęp do takiego utworu uzyskuje praktycznie nieograniczony krąg osób, przez co w takiej sytuacji będziemy mieli do czynienia z rozpowszechnianiem zdjęcia, które co do zasady wymaga zgody uprawnionego.
Odpowiedzialność cywilna i karna
Umieszczenie zdjęcia wielkiego fotografa na stronie internetowej bez zezwolenia uprawnionego prowadzi do powstania konsekwencji zarówno o charakterze cywilnym jak i karnym. Najczęściej w pozwach wysuwane są roszczenia finansowe tzn. uprawiony z tytułu autorskich praw majątkowych żąda od osoby, która naruszyła jego prawa zapłaty sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie było zawinione - trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu. Zapłata określonej sumy pieniężnej to jednak nie wszystko. Uprawniony może ponadto domagać się m.in.:
- zaniechania naruszania
- usunięcia skutków naruszenia
- wydania uzyskanych korzyści
- ogłoszenia w prasie oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie lub podania do publicznej wiadomości części albo całości orzeczenia sądu wydanego w rozpatrywanej sprawie, w sposób i w zakresie określonym przez sąd
- zapłaty przez osobę, która naruszyła autorskie prawa majątkowe, odpowiedniej sumy pieniężnej, nie niższej niż dwukrotna wysokość uprawdopodobnionych korzyści odniesionych przez sprawcę z dokonanego naruszenia, na rzecz Funduszu Promocji Twórczości, gdy naruszenie jest zawinione i zostało dokonane w ramach działalności gospodarczej wykonywanej w cudzym albo we własnym imieniu, choćby na cudzy rachunek.
Dodatkowo sąd może nakazać osobie, która w sposób niezawiniony naruszyła autorskie prawa majątkowe, na jej wniosek i za zgodą uprawnionego, zapłatę stosownej sumy pieniężnej na rzecz uprawnionego, jeżeli zaniechanie naruszania lub usunięcie skutków naruszenia byłoby dla osoby naruszającej niewspółmiernie dotkliwe.
_1475239688.jpg)
_1094526942.jpg)
_1877607562.jpg)
Ponadto osoba, która umieściła na swojej stronie internetowej zdjęcia wielkiego fotografa bez zezwolenia uprawnionego, musi liczyć się z odpowiedzialnością karną uzależnioną od rodzaju naruszenia. Przede wszystkim za bezprawne rozpowszechnienie cudzego utworu będzie jej groziła kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do dwóch lat. Jeżeli dopuściła się tego czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej grozi jej nawet trzy lata pozbawienia wolności, natomiast, gdy uczyniła sobie z tego czynu stałe źródło dochodu grozi jej do pięciu lat pozbawienia wolności.
Zgodne z prawem umieszczenie zdjęcia na stronie internetowej
W celu zgodnego z prawem zamieszczenia zdjęcia wielkiego fotografa na stronie internetowej należy zawrzeć umowę z uprawnionym. Możliwości są dwie. Pierwsza to umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych, druga o korzystanie z utworu czyli licencja. Zarówno w jednej jak i drugiej umowie należy wyraźnie zaznaczyć pola eksploatacji czyli sposoby korzystania z utworu, na które uprawniony wyraża zgodę. Zatem w celu zamieszczenia zdjęcia wielkiego fotografa na własnej stronie internetowej należy wskazać w umowie to pole eksploatacji np. poprze zapis: publiczne udostępnianie utworu w Internecie. Jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich praw majątkowych lub udzielenie licencji nastąpiło nieodpłatnie, uprawnionemu z tytułu autorskich praw majątkowych przysługuje prawo do wynagrodzenia.
