Konflikt, który dzieli nie tylko kraj, ale i ludzi. Ukraina w obiektywie Justyny Mielnikiewicz w IFF

Justyna Mielnikiewicz od lat z wnikliwością dokumentuje życie codzienne w państwach po rozpadzie Związku Radzieckiego. Jej debiutancka książka Woman with the Monkey (2015) to zapis piętnastu lat pracy na Kaukazie. Od 2014 roku fotografuje zaś Ukrainę.

Jej pierwszym i znacznie wcześniejszym zamysłem było podążanie wzdłuż Dniepru, który poza geograficznym znaczeniem, także metaforycznie dzieli to państwo. W trakcie pracy nad projektem Ukraine runs through it miały jednak miejsce dwa wydarzenia, które odmieniając losy kraju, musiały też siłą rzeczy zmienić charakter samej serii. Najpierw Euromajdan (przełom 2013-2014) a chwilę później aneksja Krymu przez Rosję postawiły Ukrainę w stanie wojny. Mielnikiewicz fotografuje te przemiany, przygląda się jak ten konflikt dzieli nie tylko kraj, ale i ludzi, rozmawia z nimi.

"Opowieść o ludziach, którzy nagle musieli zmierzyć się ze znacznie bardziej skomplikowaną codziennością"

fot. Justyna Mielnikiewicz, Lipiec 2015 r., wieś Dnieprowka, Ukraina, Pozbawiony głowy i pomalowany na złoto posąg Włodzimierza Lenina stoi w centrum wioski w pobliżu miasta Enerhodar. W tym mieście, na brzegu Zbiornika Kachowskiego na rzece Dniepr, znajduje się największa europejska elektrownia atomowa.

- „Ukraine runs through it” to opowieść o zwykłych ludziach z różnych części Ukrainy, którzy musieli nagle zmierzyć się ze znacznie bardziej skomplikowaną codziennością. Poznajemy losy konkretnych osób, patrzymy na życie w Kijowie i w Donbasie, ale także, a może przede wszystkim, w tych najzwyklejszych miastach i wsiach. Ich mieszkańcy mierzą się nie tylko z konfliktem w granicach własnego państwa, ale również z chaosem i propagandą - mówi Joanna Kinowska, kuratorka wystawy. - Część z bohaterów postanowiła aktywnie włączyć się w walkę i opowiedzieć po jednej ze stron. Mielnikiewicz próbowała zrozumieć te postawy, dlatego od lat wielokrotnie podróżowała na Ukrainę i powracała do swoich bohaterów.

Na wystawie w Instytucie Fotografii Fort zaprezentowanych zostanie ponad 40 zdjęć z projektu Ukraine runs through it, który został zamknięty w formie publikacji w końcu 2019 roku. Książka znalazła się na liście finałowej najważniejszego książkowego konkursu Aperture - Paris Photo Photobook Prize.

fot. Justyna Mielnikiewicz, Lipiec 2015 r., Czerkasy, Kapitan Nikołaj Wasiliewicz Kasjanenko przytula córkę po powrocie do domu z linii frontu, gdzie spędził rok.

fot. Justyna Mielnikiewicz, Listopad 2008 r., Symferopol, Varvara Nikołajenko na scenie, w roli pionierki podczas premiery sztuki „Drogi Stalina”, która upamiętnia ofiary Wielkiego Głodu (sztucznie wywołanej klęski głodu) z lat 1932-1933.

fot. Justyna Mielnikiewicz, Lipiec 2015 r.  Dniepropietrowsk, Ślub Aleksieja i Eleny. Przyjechali z pobliskiego niedużego miasteczka, na sesję ślubną nad brzegiem Dniepru i w Dniepropietrowsku.

Kiedy i gdzie?

Wernisaż wystawy odbędzie się w piątek, 29 listopada 2019 roku, o godzinie 19:30 w Galerii Instytutu Fotografii Fort, przy ul. Racławickiej 99 w Warszawie. W sobotę 30 listopada o godzinie 12:00 odbędzie się także oprowadzenie po wystawie z udziałem autorki oraz kuratorki Joanny Kinowskiej. Zdjęcia będzie można oglądać do 2 lutego 2020 roku.

IFF zaprasza także na weekendowe warsztaty z Justyną Mielnikiewicz, które odbędą się w dniach 25-26 stycznia 2020 roku. Formuła zajęć przewiduje jeden dzień pracy grupowej w formie warsztatów i wykładów, a drugi złożony z konsultacji indywidualnych. Zgłoszenia, za pośrednictwem formularza online przyjmowane są do 12 stycznia.

Justyna Mielnikiewicz

Karierę fotografki zaczęła w 1999 roku jako reporterka w krakowskiej „Gazecie Wyborczej”. Od 2001 roku mieszka w Gruzji, pracuje jako wolny strzelec. Członkini i współzałożycielka międzynarodowej Agencji fotograficznej MAPS. Wcześniej - jedna z założycielek kolektywu Sputnik Photos. Publikowała swoje prace w "The New York Times", "Newsweek Polska", "Paris Match", "Monocle", "Stern" i "Le Monde". W 2009 roku otrzymała drugą nagrodę w konkursie World Press Photo za zdjęcia dokumentujące wojnę w Osetii Południowej, wykonane na zlecenie "The New York Times". W tym samym roku została laureatką nagrody Canon Female Photojournalist Prize za projekt o Kaukazie.

W 2014 roku wydała swoja pierwsza książkę: "Woman With a Monkey - Caucasus in Short Stories and Photographs", będącą efektem prawie dekady pracy nad dokumentacją regionu. Książka znalazła się w przedstawiającej 100 książek wydanych przez kobiety fotografki publikacji "How We See: Photobooks by Women", wydanej przez 10×10 Photobooks. Od 2014 roku pracowała nad projektem poświęconym Ukrainie, "Ukraine Runs Through It", który w 2019 roku został wydany w formie książkowej przez Pix.house i Instytut Polski w Tbilisi. Książka znalazła się w gronie 20 najlepszych książek roku 2019, wytypowanych do nagrody Aperture Foundation i Paris Photo.

Więcej informacji o wystawie znajdziecie pod adresem instytutfotografiifort.org.pl oraz na facebookowej stronie wydarzenia.

(fot. okładkowa: Justyna Mielnikiewicz, Odessa 2015 r., Ukraina, Amina pozuje do zdjęcia w swoim małym mieszkanku w Odessie, podczas urlopu z wojska.)