![„Matrix” i konie w galopie. Polecamy biograficzny komiks o Muybridge’u [RECENZJA]](/i/images/9/1/9/d2FjPTMxN3gxLjUwMA==_src_235919-IMG_8199-3.png)
Newsletter
Newsletter
Jedną z najwspanialszych rzeczy w fotografii makro jest bez wątpienia jej zdolność ukazywania pewnych aspektów świata – nawet tego dobrze nam znanego – w sposób, który całkowicie zmienia nasze spojrzenie na rzeczywistość. Osobom niezorientowanym w tym temacie, zdjęcia makro wydają się niemal magiczne, ponieważ pokazują zupełnie nowe oblicze znanych tematów - oglądane na co dzień banalne przedmioty przeobrażają w krajobrazy z innej planety. Nawet z pozoru najbardziej nieciekawe obiekty mogą stać się źródłem wyjątkowo efektownych ujęć, jeśli autor wykorzysta do ich uwiecznienia technikę makro lub ukaże je w zbliżeniu.
Nawet jeśli jesteś doświadczonym fotografem, który przywykł już do oglądania owadów i kwiatów w dużym powiększeniu, to na pewno i tak odczuwasz wciąż tę uzależniającą pokusę rejestrowania tego typu obrazów. Jest ona związana zarówno z ciągłą chęcią poszukiwania nowych tematów, jak i wyzwaniami natury technicznej dotyczącymi sposobów kreatywnego uchwycenia obiektu w zbliżeniu. Potrafi to mocno i na dobre wciągnąć w uprawianie makrofotografii.
Fotografia makro nie musi też ograniczać się do ujęć w skali 1:1 – tak naprawdę, jeśli rozszerzymy zakres naszych działań również do rejestrowania zdjęć zbliżeniowych, to okaże się, że przed nami jest jeszcze wiele do odkrycia. Na dodatek, dzięki rozmaitym filtrom i adapterom nie musisz koniecznie kupować kosztownych obiektywów makrofotograficznych.
Dwa najpopularniejsze tematy w fotografii makro i zbliżeniowej to oczywiście kwiaty i owady. Próba wyszukania w Google zdjęć przedstawiających muszki owocowe i storczyki przytłoczy Cię liczbą wyników. Niemniej jednak warto mieć na uwadze, że istnieje znacznie więcej rzeczy do fotografowania w technice makro i w zbliżeniu, aniżeli tylko te wymienione. Tak naprawdę nie ma żadnych ograniczeń dotyczących tego, co można w tej materii osiągnąć. Najważniejsze do zapamiętania w przypadku makrofotografii jest to, że z powodu ograniczeń ludzkiego wzroku, nie zawsze można bez problemu przewidzieć, jak dany temat będzie wyglądał z perspektywy makro. Najlepszym rozwiązaniem jest więc eksperymentowanie.
Coś, co wydaje się całkiem zwyczajne i mało interesujące, w zbliżeniu może mieć zupełnie inną postać. Jednak dopóki nie spróbujesz, nie będziesz tego wiedzieć. W fotografii makro bardzo często chodzi po prostu o ukazanie ukrytych wzorów i faktur obiektu, który na ogół uważa się za zwyczajny i często się go ignoruje. Aby ocenić atrakcyjność szczegółów, którymi dany temat potencjalnie dysponuje, staraj się myśleć o przedmiotach w kategorii tego, z czego są wykonane. W praktyce zapewne okaże się, że mniejszą szansę zrobienia udanego zdjęcia masz w sytuacji, gdy przedmiot zainteresowania jest gładki i odznacza się regularnymi kształtami, niż gdy uwieczniasz coś wyraźnie chropowatego.
_1094526942.jpg)
_1475239688.jpg)
_1877607562.jpg)
Również edycja fotografii makro wiąże się ze specyficznymi wyzwaniami technicznymi, jakim należy sprostać. Jest to coś, co bardzo zaskakuje fotografów mierzących się z tym tematem po raz pierwszy. Większość tych wyzwań związanych jest z faktem, że im bliżej Ciebie znajduje się punkt, w którym ustawiasz ostrość i im silniejsze jest powiększenie fotografowanej sceny, tym wyraźniej zmniejsza się głębia ostrości obrazu. Przy znacznych powiększeniach, spadek ten jest wręcz problematyczny. Nawet jeśli wykonujesz zdjęcia przy ustawieniu przysłony, które w normalnych warunkach można by było uznać za mocne jej przymknięcie, i które dałoby w efekcie sporą głębię ostrości, to w przypadku, gdy ostrość obiektywu ustawiona jest na bardzo małą odległość, głębia ostrości drastycznie się zmniejszy. Oznacza to, że sporo trudności sprawi Ci uzyskanie satysfakcjonujących zdjęć, jeśli nie przyzwyczaisz się do korzystania z najmniejszych dostępnych wartości przysłony (możesz też spróbować zastosować technikę focus-stacking, czyli maksymalizacji ostrości poprzez łączenie ze sobą zdjęć z różnym punktem ostrości). Ta kwestia ma z kolei wpływ na ekspozycję zdjęć, ponieważ tak mały otwór przysłony należy jakoś skompensować.
Wartość przysłony i czas otwarcia migawki pozostają ze sobą w ścisłym związku, dlatego też kiedy przysłona obiektywu jest przymykana, niezbędne jest ustawienie dłuższego czasu naświetlania zdjęcia – w celu zarejestrowania przez aparat ilości światła niezbędnej do uzyskania satysfakcjonującej nas ekspozycji. W zależności od intensywności oświetlenia zastanego może to nie być wcale trudne, częściej jednak będzie to stanowić pewien problem, a Ty staniesz przed koniecznością pracy z czasami otwarcia migawki uniemożliwiającymi fotografowanie z ręki.
Statyw pozwoli rozwiązać ten problem w przypadku idealnie statycznych tematów, jednak wszędzie tam, gdzie w kadrze pojawia się jakikolwiek ruch, długi czas naświetlania zdjęcia będzie przyczyną kłopotów. Jednakże w pewnych sytuacjach, takich jak fotografowanie przy świetle naturalnym, statyw może okazać się niepraktyczny. Następnym wariantem do rozważenia będzie zatem zwiększenie czułości matrycy aparatu, co wyeliminuje konieczność stosowania tak długich czasów naświetlania. Często będzie to najlepsze dostępne rozwiązanie, szczególnie, że aparaty cyfrowe są coraz lepsze, jeśli chodzi o możliwość rejestrowania obrazu bardzo wysokiej jakości nawet przy wysokich wartościach ISO. Użycie wyższych czułości może okazać się wystarczające do uzyskania poprawnie naświetlonego zdjęcia oraz zadowalająco krótkiego czasu ekspozycji.
Kolejnym istotnym czynnikiem, który w makrofotografii należy wziąć pod uwagę jest oświetlenie. Samo światło zastane padające na scenę może nie wystarczyć i dlatego najlepszym rozwiązaniem w takiej sytuacji będzie użycie makrofotograficznego osprzętu błyskowego. Już fakt, że sam stoisz i ustawiasz sprzęt fotograficzny w tak niewielkiej odległości od uwiecznianych obiektów sprawia, że z dużym prawdopodobieństwem podczas wykonywania zdjęcia Twój cień pojawi się na temacie, co wpłynie negatywnie zarówno na natężenie oświetlenia sceny, jak i na jego charakter. Wykorzystanie zaprojektowanej na potrzeby makrofotografii lampy błyskowej da Ci pewność, że temat ujęcia będzie równomiernie oświetlony. Z użyciem flesza makro wiąże się jeszcze jedna zasadnicza korzyść: nawet przy ustawionym bardzo małym otworze przysłony, będziesz mógł wykonywać zdjęcia przy użyciu krótszych czasów ekspozycji i niskich wartości ISO, co pozwoli poprawić jakość rejestrowanego obrazu i sprawi, że użycie statywu nie będzie konieczne. Jeśli nie masz dostępu do makrofotograficznej lampy błyskowej, lub też jesteś niechętny wykorzystywaniu jej przy jakimś konkretnym temacie, zwróć uwagę na światło zastane i kierunek, z jakiego ono pada, a następnie tak ustaw sprzęt, by uwzględnić ten fakt.
W walce o uniknięcie powstawania ostrych cieni, pomóc może też biały lub srebrny ekran, odbijający światło, czyli po prostu blenda. Zawsze pamiętajcie o tym, że w fotografii makro i zbliżeniowej, wygląd faktury powierzchni uwiecznianego przez Ciebie tematu może się radykalnie zmienić – w zależności od użytej kombinacji kierunku padania światła, stopnia jego rozproszenia oraz intensywności. Kwestia ta ma oczywiście istotne znaczenie w większości rodzajów fotografii, lecz w świecie fotografii makro jest ona szczególnie ważna. Wzory i faktury, które bardzo często stają się tematem całego zdjęcia makrofotograficznego, mogą zostać zarówno silnie podkreślone, jak i zupełnie zagubione przez oświetlenie. Na przykład, oświetlenie boczne może podkreślić fakturę obiektu, podczas gdy światło frontalne zmniejszy jej widoczność. Z tego powodu często się okazuje, że pierwszy z wymienionych typów oświetlenia szczególnie dobrze sprawdza się w fotografii makro i zbliżeniowej. Jednak zawsze i tak powinieneś sprawdzać efekty zastosowania różnych sposobów oświetlania tematu, który zamierzasz uwiecznić na zdjęciu.
W kwestii planowania możliwych sposobów oświetlania fotografowanej sceny, staraj się wykazywać pomysłowością i kreatywnością. Jeśli pracujesz z obiektami częściowo przezroczystymi, takimi jak plasterki owoców lub płatki kwiatów, to pamiętaj, że interesujący efekt zapewni ich podświetlenie od spodu. Możesz na przykład spróbować umieścić kwiat lub owoc na stoliku świetlnym (tzw. lightbox) – urządzeniu używanym w czasach, gdy zdjęcia rejestrowało się na kliszach, do przeglądania slajdów i negatywów – a następnie posłużyć się blendą lub lampką LED do subtelnego wypełnienia światłem cieni.
Tam, gdzie jest to tylko możliwe, staraj się wykorzystywać różnorodne reguły kompozycyjne, jak uczyniłbyś to przy innych typach zdjęć. Spróbuj skomponować kadr w oparciu o uwidocznione mocne linie i kształty. W tym celu podczas sesji eksperymentuj z rozmaitymi kątami widzenia, ale staraj się unikać ustawień najbardziej oczywistych lub pozwalających natychmiast zidentyfikować przedmiot zdjęcia. Wiele z najlepszych tematów makrofotograficznych wymaga szczególnej uwagi i ostrożności, jeśli fotografowi zależy na uzyskaniu najlepszych kadrów oraz uczynieniu samej sesji i późniejszej edycji materiału czynnościami względnie łatwymi. Nie ma zbyt wiele sensu w rejestrowaniu z bliska kwiatu lub plasterka owocu, który nie wyglądałby świeżo i atrakcyjnie, o ile, rzecz jasna, nie zamierzasz stworzyć artystycznego obrazu przedstawiającego zwiędniętą roślinę.
Staraj się zwracać uwagę na to, jak kwiaty rosnące w Twoim ogrodzie zmieniają swój wygląd w ciągu dnia w zależności od pozycji Słońca i staraj się fotografować je w momencie, który uznasz za oferujący najwięcej wartości estetycznych. Wilgoć jest również wizualnie pożądanym elementem w fotografii makro, dlatego też spryskanie fotografowanego obiektu odrobiną wody uczyni uzyskany w ten sposób obraz bardziej atrakcyjnym dla oka. Gdy robisz zdjęcia owadów, miej z kolei na uwadze, że na ich zachowanie mają wpływ temperatura, pora dnia i światło. Zapoznanie się z nawykami i preferencjami Twoich modeli może zadecydować o tym, czy uda Ci się wykonać udane zdjęcie, czy nie.
Jeszcze kilka wskazówek...
Osłoń obiekt przed wiatrem
Kwiaty, mogą się poruszać nawet przy bardzo lekkim wietrze, dlatego też wykorzystanie prostego, przenośnego ekranu ochronnego pomoże ograniczyć ich ruch. Nawet jeśli wyruszyłeś w plener bez odpowiedniego wyposażenia, przekonasz się, jak wiele może dać powieszenie we właściwym miejscu kurtki lub położenie torby fotograficznej dla ograniczenia ruchu powietrza, które mogłoby rozkołysać fotografowany przez Ciebie obiekt.
Używaj statywu
W każdej sytuacji bardzo prostą i tradycyjną metodą zabezpieczenia się przed niepożądanymi ruchami aparatu jest skorzystanie z pomocy statywu. Na rynku jest bardzo szeroki wybór trójnogów – a także głowic statywowych – z których wiele zaprojektowanych zostało tak, aby ułatwić makrofotografom ustawienie aparatu nisko, tuż przy ziemi i w nietypowych pozycjach (obracana kolumna).
Zwiększ czułość matrycy
W przeszłości jakość obrazu rejestrowanego przez aparaty przy wyższych wartościach ISO nie była zbyt dobra, lecz nowsze modele radzą sobie z tym znacznie lepiej. Po zwiększeniu ustawionej w aparacie czułości, matryca staje się bardziej wrażliwa na światło, dzięki czemu możemy uzyskać poprawnie naświetlone zdjęcia przy krótszych czasach ekspozycji. Warto samemu przetestować własny aparat, aby przekonać się, jakiej jakości możesz oczekiwać przy wyższych wartościach ISO.
Dodaj sztuczne oświetlenie
Podstawowa zasada głosi, że jeśli Twój temat jest dobrze oświetlony, to będziesz w stanie wykonać poprawnie naświetlone zdjęcia przy krótszych czasach otwarcia migawki i niskich czułościach matrycy. Dlatego też zapewnienie sobie dodatkowego źródła światła może mieć kluczowe znaczenie. W tym celu możesz skorzystać z zestawu lamp błyskowych, konwencjonalnego flesza montowanego w gnieździe gorącej stopki aparatu, albo też specjalistycznej lampy makrofotograficznej, pozwalającej umieścić źródło światła znacznie bliżej fotografowanego tematu. Istnieje też sporo naprawdę świetnych i lekkich lamp LED. Akcesoria te są bardzo użyteczne w sytuacji, gdy niezbędne jest dodatkowe oświetlenie fotografowanej sceny.
Wyczucie chwili ma znaczenie
Nawet bardzo aktywni „modele”, choćby motyle, nie przemieszczają się przez cały czas z taką samą szybkością. Często, gdy będziesz obserwował fotografowane obiekty, będą się zdarzały takie momenty, kiedy nastąpi chwila przerwy i spokoju, co w znaczącym stopniu ograniczy ryzyko pojawienia się na zdjęciu rozmycia spowodowanego ruchem. Warto też się zastanowić, jak na aktywność danego gatunku wpływa pora dnia. Większość małych zwierząt jest najbardziej ruchliwych, gdy jest ciepło. Z tego powodu, jeśli uda Ci się je spotkać wcześnie rano, to prawdopodobnie będą one ospałe i dopiero zaczną rozgrzewać się w pierwszym blasku wschodzącego słońca.
