![„Matrix” i konie w galopie. Polecamy biograficzny komiks o Muybridge’u [RECENZJA]](/i/images/9/1/9/d2FjPTMxN3gxLjUwMA==_src_235919-IMG_8199-3.png)
Newsletter
Newsletter
Filtry fotograficzne to temat, który nawet wielu doświadczonych fotografów traktuje po macoszemu. W końcu na pierwszy rzut oka wydaje się, że używają ich wyłącznie najbardziej zatwardziali fotografowie krajobrazu, a dodatkowo pokutuje przeświadczenie, że dziś wszelkich korekcji jesteśmy w stanie dokonać na etapie postprodukcji. I choć w dobie zaawansowanej cyfrowej obróbki ich znaczenie rzeczywiście nie jest tak ogromne, jak kiedyś, to nadal jedne z tych rzeczy przy których żałujemy, że nie znaliśmy ich wcześniej. To bowiem akcesoria, które pozwalają uzyskać dużo lepszy obraz już na etapie wciskania spustu migawki, a tym samym oszczędzić sobie wielu problemów i ułatwić proces edycji.
Czym są filtry fotograficzne?
W dużym skrócie, filtry fotograficzne to różnego rodzaju nasadki na obiektywy, umożliwiające uzyskanie różnorakich efektów na zdjęciach. Wszystkie wyglądają podobnie, ale każdy rodzaj filtra ma inne zastosowanie. Jedne regulują przepływ światła, inne poprawiają kontrastowość i kolorystykę, a jeszcze inne pełnią funkcję ochronną czy pozwalają pozbyć się refleksów świetlnych.
Poniżej przedstawiamy charakterystykę poszczególnych filtrów, tłumaczymy poszczególne oznaczenia i podajemy ich przykładowe zastosowania. Poniższy poradnik oparliśmy o ofertę wysokiej jakości filtrów NiSi.
Rodzaje filtrów fotograficznych
Zasadniczo filtry fotograficzne możemy podzielić na dwa rodzaje: kołowe i kwadratowe (i prostokątne). Większość modeli z obydwu kategorii pełni identyczne funkcje, choć znajdziemy też filtry charakterystycznego tylko dla jednego rodzaju. Ich główną różnica jest jednak sposób mocowania.
Filtry kołowe wyposażone są w gwint, dzięki któremu możemy nakręcić je na obiektyw. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania jest wygoda. Raz nakręcony filtr możemy przez cały czas nosić na obiektywie, nie martwiąc się o jego przechowywanie. Paradoksalnie, to także jedna z ich największych wad. Ten system mocowania utrudnia szybką wymianę filtrów (zwłaszcza gdy gwint zapiecze się po długim czasie przebywania na obiektywie), a dodatkowo uniemożliwia swobodne stosowanie ich na kilku różnych szkłach. Poszczególne modele obiektywów zwykle różnią się od siebie średnicą, co wymaga kupowania osobnych filtrów dla każdego z nich. Rozmiary wahają się od 43 do nawet 112 mm - tylko szczęśliwy traf sprawi, że dany filtr będzie pasował na kilka szkieł z naszego arsenału.
Filtry kwadratowe omijają ten problem, będąc w stanie pokryć dużo większą paletę obiektywów (w przypadku korzystania z różnych obiektywów wystarczy wyposażyć się w odpowiedni adapter). Z założenia filtry kwadratowe i prostokątne mocowane są też w specjalnych holderach nakładanych na obiektywy, co pozwala na szybką wymianę poszczególnych filtrów oraz ich regulację (filtry można swobodnie przesuwać w górę i w dół, a nawet obracać wokół osi optycznej obiektywu) dając większą swobodę pracy.
_443908423.jpg)
_1877607562.jpg)
_1094526942.jpg)
To rozwiązanie ułatwia też stosowanie kilku filtrów jednocześnie - możemy szybko wysunąć lub wsunąć dowolny filtr w dedykowaną przegródkę, nie musząc martwić się o odkręcanie całego zestawu. W końcu, tego typu system będzie nam niezbędny do pracy z wieloma obiektywami superszerokokątnymi, o wypukłej przedniej soczewce, na którą nie mamy jak nakręcić standardowych filtrów. Minusem tego rozwiązania są oczywiście wymiary i czasochłonność. Na holder i filtry będziemy potrzebować osobnego etui, a cały proces mocowania i demontażu zajmuje dłuższą chwilę.
Skoro znamy już podstawy, przyjrzyjmy się teraz rodzajom poszczególnych filtrów.
Filtry UV i ochronne (Protector)
Filtry UV to podstawowy typ filtrów, którego zadaniem jest redukcja światła ultrafioletowego. Miało to znaczenie głównie w fotografii analogowej, gdzie zbyt duże natężenie promieni UV padających na film może negatywnie wpływać na kontrastowość i ostrość zdjęcia. W przypadku cyfrowych matryc, które nie są tak wyczulone na ultrafiolet, stosowanie filtrów UV nie ma praktycznie żadnego znaczenia w zakresie poprawy jakości obrazu, jednak filtry te pełnią dziś głownie rolę ochronną, zabezpieczając frontową soczewkę obiektywu przed uszkodzeniem. W przypadku uderzenia obiektywem w przeszkodę, lub jego upuszczenia, z dużym prawdopodobieństwem zbijemy wyłącznie filtr i nie zepsujemy całego obiektywu. Należy jednak wystrzegać się tanich modeli, bo te paradoksalnie mogą negatywnie wpłynąć na jakość zdjęć, powodując dodatkowe odbicia światła i obniżając jego transmisję.
Alternatywą dla filtrów UV są filtry typowo ochronne (Protector), które wykonane są ze szkła optycznego beż dodatkowych właściwości. Filtry te jednak często są dodatkowo utwardzane, dzięki czemu mogą pełnić jeszcze lepszą ochronę przed uderzeniami. Poza tym, w większości oferują zaawansowane powłoki antyodblaskowe, którą pozwolą zmniejszyć problemy z odbiciami światła i flarami.
Pełną oferta filtrów ochronnych NiSi | Pełna oferta filtrów UV NiSi
Filtry szare (ND)
Przykładowe działanie filtra szarego
Zadaniem szarych filtrów fotograficznych jest zmniejszenie transmisji światła, co pozwala wydłużyć czas ekspozycji na aparacie, umożliwiając nam uzyskanie określonych efektów plastycznych. Jeśli kiedykolwiek widzieliście zdjęcia krajobrazowe z sennie rozmytymi wodospadami, morzem czy chmurami, zostały one wykonane właśnie przy użyciu takich filtrów.
Pełne, połówkowe, regulowane - rodzaje filtrów szarych
Filtry szare również dzielą się na kilka rodzajów, które pozwalają uzyskać różnorakie efekty. W ofercie producentów znajdziemy więc filtry pełne, połówkowe (w tym gradacyjne GND) i regulowane.
Filtry pełne to standardowe filtry, których cała powierzchnia charakteryzuje się tą samą mocą wyciemnienia. W przypadku filtrów połówkowych i gradacyjnych transmisja światła obniżona jest tylko po jednej stronie filtra.
Różne rodzaje filtrów połówkowych
Filtry połówkowe również dzielą się na kilka rodzajów, różniących się efektem przejścia. W jednym mamy więc do czynienia z widocznie określoną granicą między strefą obniżającą transmisję światła a neutralną, a w innych moc obniża się stopniowo, od jednej do drugiej krawędzi filtra. Filtry te znajdują zastosowanie w fotografii krajobrazowej, w sytuacjach gdzie poszczególne partie kadru znacznie różnią się jasnością, np. podczas fotografowania zachodów i wchodów słońca. Dzięki temu jesteśmy w stanie uzyskać wyrównaną ekspozycję w całym kadrze, przy jednoczesnym wydłużeniu czasu naświetlania. Filtry te ustawia się zwykle w taki sposób, by granica działania filtra pokrywała się w linią horyzontu.
Osobnym rodzajem filtrów szarych są filtry regulowane, które pozwalają płynnie dostosowywać moc do panujących warunków. Szczególnie chętnie korzystają z nich filmujący - filtry te pozwalają szybko wyregulować ekspozycje tak, by odpowiadała standardowemu czasowi naświetlania w wideo (1/48 s - 1/50 s) bez tracenia czasu na przepinanie kilku filtrów.
To bardzo wygodne rozwiązanie również do fotografii, choć obarczone jedną istotną wadą. W przypadku tańszych filtrów tego typu wraz ze zwiększaniem mocy, mamy też zwykle do czynienia z postępującym spadkiem jakości obrazu - na zdjęciach pojawiają się niechciane zafarby kolorystyczne, a w ekstremalnych przypadkach także tzw. efekt X (nierównomierne wyciemnienie w kształcie litery X).
Jak obliczyć moc filtra szarego?
Moc filtrów szarych oznacza jest cyframi poprzedzonymi literami ND i przypomina system dwójkowy, który dobrze znany nam jest z komputerów. Standardowo filtry występują więc w wariantach ND2, ND4, ND8, ND16, ND32, ND64, ND128, ND 256 itd., a każdy kolejny stopień mocy filtra obniża ekspozycje o 1 EV. Poniżej pokazujemy przykładowy przelicznik dla filtrów w zakresie ND2-ND64.
- ND2 - 2-krotne wydłużenie wyjściowej ekspozycji (- 1 EV)
- ND4 - 4-krotne wydłużenie wyjściowej ekspozycji (- 2 EV)
- ND8 - 8-krotne wydłużenie wyjściowej ekspozycji (- 3 EV)
- ND16 - 16-krotne wydłużenie wyjściowej ekspozycji (- 4 EV)
- ND 32 - 32-krotne wydłużenie wyjściowej ekspozycji (-5 EV)
- ND 64 - 64-krotne wydłużenie wyjściowej ekspozycji (- 6 EV)
Filtr o mocy ND2 pozwoli więc przykładowo wydłużyć wyjściowy czas naświetlania 1/50 s do 1/25 s. Filtr o mocy ND4 wydłuży go do 1/12 s, a filtr ND 8 - do 1/6 s. W przypadku korzystania z filtrów o naprawdę dużej mocy (jak np. ND100000) możemy więc wydłużyć pojedynczą ekspozycję z ułamka sekundy do nawet kilkunastu godzin.
Pełna oferta kołowych filtrów szarych NiSi | Pełna oferta filtrów kwadratowych NiSi
Filtry polaryzacyjne
Jednym z najciekawszych rodzajów filtrów fotograficznych są filtry polaryzacyjne. Jak sama nazwa wskazuje potrafią one polaryzować światło padające na matrycę, a tym samym odsłonić na zdjęciach to, co normalnie pozostaje niewidoczne. Głównym zadaniem tego typu filtrów jest wygaszanie odbić światła, dzięki czemu możemy np. zajrzeć pod powierzchnię wody, skutecznie sfotografować witrynę czy zrealizować ujęcie wideo filmowane przez szybę samochodu. Filtry tego rodzaju mogą sprawdzić się także w fotografii produktowej i reklamowej, pozwalając zniwelować niechciane refleksy na szkle czy karoserii samochodu.
Z racji swojego działania, filtry polaryzacyjne zawsze są filtrami kołowymi, z możliwością obracania na gwincie - im większy kąt obrotu tym silniejszy efekt polaryzacji na zdjęciu. Pochodną działania filtrów polaryzacyjnych jest także ogólna poprawa kontrastu, podkreślenie błękitu nieba i ogólne lepsze nasycenie poszczególnych barw. Biorąc to wszystko pod uwagę, filtry polaryzacyjne są jednymi z najważniejszych pod względem pracy przy świetle zastanym. Z racji swojej przydatności niekiedy występują także w wariantach połączonych z filtrami szarymi ND.
Pełna oferta filtrów polaryzacyjnych NiSi
Filtry dyfuzyjne (Mist)
Prawdopodobnie najmniej znany, a zarazem jeden z najbardziej oryginalnych rodzajów filtrów. Określane często mianem filtrów typu Mist, filtry dyfuzyjne pozwalają nam uzyskać charakterystyczny efekt mgiełki, który obniża kontrast, wydobywa cienie, rozprasza źródła światła i pozwala wygładzić niedoskonałości cery. Efekt ten uzyskiwany jest poprzez pokrycie filtra mikroskopijnymi kropkami w kolorze czarnym lub białym.
Filtry dyfuzyjne są powszechnie wykorzystywane w kinie i odpowiadają za znaczną część tego, co lubimy określać mianem movie look. Dzięki nim filmowane i fotografowanie sceny nabierają „magicznej” poświaty. Szczególnie dobrze sprawdzają się w przypadku realizacji nocnych, przy sztucznym oświetleniu oraz w ciepłym świetle słońca o poranku i przed zachodem.
Filtry typu Mist występują zwykle w wariantach o różnej mocy, pozwalając nam dostosować siłę efektu do naszych potrzeb (filtry o dużej mocy potrafią naprawdę mocno zmienić wygląd sceny). Jak zwykle, tak i w tym wypadku należy wystrzegać się najtańszych opcji, których działanie może wprowadzać na zdjęciach kolorowe dominanty.
Pełna oferta filtrów dyfuzyjnych NiSi
Filtry nocne i IR
Osobną kategorią filtrów fotograficznych są filtry IR (podczerwone) i działające na podobnej zasadzie filtry nocne. Filtry podczerwone blokują wszystkie długości światła poza podczerwienią. Głównie używane w fotografii czarno-białej, pozwalają nam uzyskać nierealnie wyglądające krajobrazy z mocno wyciemnionym niebem i jaskrawym bądź różowym listowiem. Do realizacji tego typu ujęć konieczne jest przerobienie aparatu (zdjęcia filtra blokującego fale IR z matrycy) lub korzystanie ze specjalnego rodzaju filmu w aparacie analogowym.
Przykładowy efekt wykorzystania filtra IR
W przypadku filtrów nocnych, mamy do czynienia z filtrami blokującymi długości fal będących wynikiem zanieczyszczenia świetlnego, spowodowanego sztucznym oświetleniem miast. Doskonale sprawdzają się w nocnych krajobrazach i astrofotografii, zwiększając kontrastowość, poprawiając kolorystykę i „wydobywając” niewidoczne elementy nocnego nieba.
Pełna oferta filtrów nocnych NiSi
Na co uważać przy wyborze filtrów?
Tak przygotowani jesteście już w stanie dobrać właściwy filtr do waszych potrzeb. Jak zawsze należy jednak brać pod uwagę kilka czynników. Przede wszystkim należy wystrzegać się filtrów budżetowych. Choć kuszą niską ceną, z racji degradacji obrazu obrazu potrafią przynieść więcej szkód niż pożytku.
Dodatkowo każdy rodzaj filtrów zmniejsza transmisję światła, co oprócz filtrów ND, nie zawsze będzie pożądanym przez nas działaniem. W przypadku filtrów wysokiej jakości spadek transmisji jest jednak dużo mniejszy i pozwala nam cieszyć się lepiej wyglądającym finalnym efektem.
Warto też wybierać filtry o jak najniższym profilu krawędzi. Tanie modele są zwykle dość grube, co w niektórych sytuacjach, a zwłaszcza w przypadku korzystania z kilku filtrów naraz może zwiększać efekt winietowania na zdjęciach.
Gdzie kupić filtry NiSi
Filtry NiSi, na bazie których powstał powyższy poradnik możecie kupić w czołowych polskich sklepach fotograficznych. Ofertę dostępnych filtrów w każdym z nich możecie przejrzeć za pośrednictwem poniższych linków:
![H&Y Revoring Variable ND+CPL - filtr polaryzacyjny i zmienny szary w jednym [TEST]](/i/images/9/9/7/d2FjPTI2MHgxLjUwMA==_src_209997-IMG_1473_HY_Revoring_Variable_ND_CPL-top.jpg)
