"Poszukiwanie sensu fotografii. Rozmowy o sztuce" - najnowsza publikacja Krzysztofa Jureckiego

Autor: Marta Sinior

6 Luty 2008

Artykuł na: 6-9 minut

Kilka dni temu do sprzedaży trafiła zapowiadana najnowsza publikacja Krzysztofa Jureckiego "Poszukiwanie sensu fotografii. Rozmowy o sztuce". Pozycja ta to zbiór dwudziestu rozmów z polskimi artystami o fotografii, performance, a także o sztuce wideo i malarstwie. Nowa publikacja Jureckiego stanowi kontynuację problematyki podjętej w "Słowie o fotografii" współtworzonej z Krzysztofem Makowskim w 2003 roku. Polecamy.

Wywiady w książce podzielone zostały na grupy. Pierwszą stanowią rozmowy z artystami neoawangardy i Kultury Zrzuty, drugą - rozmowy z artystkami o poglądach feministycznych, natomiast trzecią - najobszerniejszą stanowią rozmowy na tematy sacrum, religijności lub jej braku. W publikacji znalazły się wywiady zarówno z artystami młodego pokolenia urodzonego w latach 70., jak i z twórcami o znaczącym dorobku, których osiągnięcia do tej pory nie zostały podsumowane (Różycki), czy wręcz z outsiderami, dla których zamknięte są państwowe galerie sztuki (Issaieff).

Część z wywiadami została poprzedzona obszernym esejem historyczno-krytyczny "Piktorializm, nowoczesność oraz awangarda w fotografii polskiej w XX i na początku XXI wieku". W publikacji umieszczono również reprodukcje prac artystów, z którymi autor przeprowadził rozmowy.

Nikon Z8 + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

15 799 zł

FUJIFILM GFX 100S + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

16 999 zł

Nikon Z6 III + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

10 459 zł

Sony A7 IV + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

9 995 zł

Canon EOS R6 Mark II + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

9 999 zł

W najnowszej ksiażce Krzysztofa Jureckiego możemy przeczytać wywiady z takimi artystami jak: Andrzej Różycki, Andrzej Kwietniewski, Zbigniew Libera, Grzegorz Zygier, Ewa Świdzińska, Magdalena Samborska, Joanna Zastróżna, Magdalena Hueckel, Sylwia Kowalczyk, Zbigniew Treppa, Jan Grzegorz Issaieff, Andrzej Dudek-Dürer, Marek Rogulski (Rogulus), Katarzyna Majak, Basia Sokołowska, Michał Brzeziński, Waldemar Jama, Marek Gardulski, Wojciech Zawadzki oraz Ireneusz Zjeżdżałka.

okładka książki Krzysztofa Jureckiego "Poszukiwanie sensu fotografii. Rozmowy o sztuce"

Poniżej publikujemy wstęp do książki autorstwa Krzysztofa Jureckiego:

Fotografia w 2007 roku rządzi się nadmierną ilością festiwali fotografii. Jest kulturą przesytu i nadmiaru, ale wyraża także ważne aspekty z zakresu sztuki. Wciąż brakuje profesjonalnych opracowań z zakresu historii fotografii polskiej, która zgodzie z logiką kultury ponowoczesnej coraz bardziej komercjalizuje się, o czym świadczą wystawy w typie World Press Photo, Fotografia dzikiej przyrody, czy Świat w obiektywie National Geographic. Prezentowane w galeriach sztuki, najczęściej państwowych, zapewne z pobudek finansowych, znacznie obniżają ich prestiż..

W 2003 roku po wspólnej kilkuletniej pracy z Krzysztofem Makowskim opublikowaliśmy książkę pt. Słowo o fotografii. Jednak nie wyczerpała ona całej problematyki. W tym samym roku rozpocząłem już pracę nad nową publikacją, którą dzięki stypendium twórczemu z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2007) udało się ostatecznie sfinalizować w postaci niniejszej książki. Pierwsze rozmowy przeprowadziłem z Wojciechem Zawadzkim, Basią Sokołowską, Andrzejem Dudkiem-Dürerem.

fot. Andrzej Dudek-Dürer z cyklu "Odczynianie", 1976, klej - technika chromianowa, wym. 1 pracy 24 cm x 30 cm

Z perspektywy upływającego czasu dostrzegam, że w Słowie o fotografii za mało poświęciliśmy uwagi młodej generacji, urodzonej w latach 70., czy niektórym najnowszym aspektom fotografii, jak postfeminizm, który jest istotnym składnikiem współczesnej twórczości, nie tylko w Polsce.

Długie rozmowy z artystami, czasami z niełatwymi pytaniami, są bardzo istotne, gdyż dzięki nim odkrywamy charakter twórczości, jej przesłanie i istotę. Tak naprawdę dzięki wypowiedziom i tekstom samych twórców możemy odkryć ich przesłanie filozoficzne i poszukiwanie drogi twórczej. Czy można cenić kogoś, kto dysponuje jedynie tzw. warsztatem i techniką, bez żadnej filozofii życia czy sztuki? Jestem przekonany, że nie i takie postaci w perspektywie czasowej znikną z historii sztuki (historii sztuki wizualnej).

Co należy cenić w rozmowie? Szczerość wypowiedzi, aspekty krytyczne, poszukiwania religijne.

Dla mnie istotą sztuki jest rozwój duchowy i takie wartości są najistotniejsze. Jeśli są połączone z nowoczesną formą, tym lepiej, choć nie jest to warunek konieczny, o czym świadczy twórczość np. Andrzeja Lecha, Bogdana Konopki, Ewy Andrzejewskiej, czy Ireneusza Zjeżdżałki.

Jakich artystów przedstawiam w swej publikacji?
Pierwszą, choć niewyodrębnioną część, można określić tradycją neoawangardy i Kultury Zrzuty, z którą związani byli: Andrzej Różycki (przede wszystkim jednak poszukujący świętości), Andrzej Kwietniewski - zawieszony od 2007 roku w prawach członka Łodzi Kaliskiej, Zbigniew Libera - "uczeń" Łodzi Kaliskiej, oraz jej uczestnik Grzegorz Zygier, współpracujący od lat 80. do początku lat 90. XX wieku z Adamem Rzepeckim.

Kolejną grupę stanowią artystki postfeminizmu, które w swej działalności są radykalne i bezkompromisowe: Ewa Świdzińska i Magdalena Samborska. Z feminizmu powstawała, czy do niego odnosi się, ale tylko częściowo, twórczość młodych artystek: Joanny Zastróżnej (Lalala) - podróżniczki po obrzeżach świata, Magdaleny Hueckel i Sylwii Kowalczyk, poszukujących w różnych kierunkach, odnoszących się do swej generacji i jej problemów życiowych.

fot. Basia Sokołowska z cyklu "Gdzie indziej / Elsewhere"

Bardzo istotna jest dla mnie grupa, którą można by określić mianem "medytacyjnej" ("kontemplacyjnej"), której początkiem może być, podobnie jak u Zofii Rydet czy u Różyckiego, katolicyzm (Zbigniew Treppa), religie Dalekiego Wschodu (Andrzej Dudek-Dürer), najnowszy szamanizm (Rogulus), malarstwo ikonowe w wersji współczesnej bliskiej idei Jerzego Nowosielskiego (Jan Issaieff), czy bliska mi także joga i medytacja (Katarzyna Majak). W tym zakresie zwracam również uwagę na poszukiwania wynikające z filmu Andrieja Tarkowskiego (Basia Sokołowska), czy najnowsze eksploracje w zakresie języka wideo i obrazu cyfrowego, także konceptualnego, istotnego artysty teoretyzującego najmłodszej generacji, sięgającego także po inspirację fotografią w swych realizacjach.

Ważne są też zagadnienia natury historycznej i teoretycznej z zakresu "fotografii fotograficznej" (Ireneusz Zjeżdzałka), określanej inaczej jako ruch "fotografii elementarnej", czy z języka angielskiego jako "straight photography" (Wojciech Zawadzki). Istotny jest nurt sytuujący się na pograniczu: piktorializmu, inscenizacji i dokumentu (Waldemar Jama), czy najwybitniejszy polski kontynuator klasycznego piktorializmu - Marek Gardulski, który stara się zmodyfikować rozumienie erotyzmu..

Lubię rozmawiać z artystami, których: po pierwsze - cenię, po drugie - chcę poznać ich twórczość i filozofię bytu ("Sein"), jaka za nią się skrywa, a po trzecie - chciałbym im pomóc w ich rozwoju twórczym. Dlatego dokonałem tych, a nie innych wyborów. Pragnę zaznaczyć, że nie "rozmawiam" ze wszystkimi, nie wszystkie wywiady także publikuję.

Wszystkim moim znajomym i przyjaciołom, którzy udzielili mi wywiadów w różnej formie (np. mailowej, nagrywając na magnetofon) bardzo dziękuję.

Dziękuję także pani Dyrektor Annie Jackowskiej z galerii Wozownia w Toruniu, z którą od kilku lat współpracuję, za pomoc w wydaniu tej książki, a przede wszystkim pragnę podziękować mojej żonie Marioli, która jest zawsze pierwszym uważnym czytelnikiem moich tekstów. - Krzysztof Jurecki

Krzysztof Jurecki (1960) absolwent historii sztuki na UJ w Krakowie (1985) oraz studiów doktoranckich w IS PAN w Warszawie (1990-93). Od końca lat 80. autor wielu tekstów z zakresu historii sztuki i fotografii ("Projekt", "Fotografia", "Obscura", "Obieg", "Student", "Format", "Art&Business", "Arteon"). Stały współpracownik pism "Kwartalnik Fotografia" (od 2000) i "Exit" (od 1990). Od 1997 roku członek AICA oraz od 2002 honorowy członek ZPAF. Interesuje się problematyką historii polskiej awangardy oraz fotografii XX wieku, w tym historią surrealizmu, fotografii niemieckiej lat 50., oraz fotografii amerykańskiej po II wojnie światowej. Na swoim koncie ma kilka ważnych publikacji: Fotografia polska lat 80., ŁDK, Łódź 1989, Słowo o fotografii (wraz z K. Makowskim), ACGM Lodzart SA, Łódź 2003 oraz najnowsza pozycja Poszukiwanie sensu fotografii. Rozmowy o sztuce, Galeria Sztuki Wozownia w Toruniu, Łódź 2008.