![„Matrix” i konie w galopie. Polecamy biograficzny komiks o Muybridge’u [RECENZJA]](/i/images/9/1/9/d2FjPTMxN3gxLjUwMA==_src_235919-IMG_8199-3.png)
Newsletter
Newsletter
Aparaty cyfrowe, nawet te ze średniej półki cenowej, pod względem możliwości wideo zaczynają zahaczać dziś już o segment profesjonalny. Otwiera to zupełnie nowe możliwości przed szeroką grupą ambitnych amatorów i pozwala nagrywać materiały, których jakość jeszcze parę lat temu zarezerwowana była wyłącznie dla profesjonalistów. Ba, świetne możliwości w zakresie rejestracji wideo oferują dziś nawet niektóre smartfony (nierzadko z powodzeniem wykorzystywane do realizacji ambitnych klipów na potrzeby publikacji internetowych). O ile jednak jakość rejestrowanego obrazu stoi już na naprawdę wysokim poziomie, o równie dobry poziom dźwięku musimy zatroszczyć się niestety sami.
Dobrej jakości dźwięk jest ważniejszy niż wysoka rozdzielczość filmu
Dobry dźwięk to coś, o czym często zapomina wielu początkujących twórców. A to właśnie jakość dźwięku jest jednym z głównych czynników odróżniających materiały nagrane profesjonalnie od tych amatorskich. Bo o ile na ekranach naszych smartfonów nie będziemy w stanie gołym okiem odróżnić materiału HD od 4K, to już różnice w jakości dźwięku nasze ucho wychwyci momentalnie.
Pierwszym pytaniem, na jakie musi sobie odpowiedzieć świeżo upieczony twórca wideo, jest to jaki rodzaj mikrofonu do aparatu najlepiej sprawdzi się w jego pracy. To czy filmujemy dynamiczne ujęcia, z dużej czy małej odległości, czy są to głównie wywiady i ilu bohaterów staje przed obiektywem, ma kluczowe znaczenie. Dlatego w tym tekście przybliżamy 4 najbardziej popularne rodzaje mikrofonów, wraz z ich charakterystyką i standardowym scenariuszem zastosowań.
Wiemy, że dla laików zawiłości techniczne potrafią być przytłaczające, dlatego szczegółową analizę specyfikacji i parametry jak pasmo przenoszenia, impedancja czy stosunek sygnału do szumu, zostawiamy Wam na później, skupiając się na realnych przykładach użycia różnego rodzaju rejestratorów. Zestawienie przygotowaliśmy w oparciu o nasze ulubione modele marki Sennheiser - jednego z najlepszych dostawców rozwiązań audio na rynku.
Dlaczego zewnętrzny mikrofon do aparatu jest naprawdę potrzebny?
Zanim przejdziemy do konkretów, warto podkreślić, że choćby nie wiadomo jak producent zachwalał wbudowane mikrofony w swoim aparacie, zawsze wypadnie on blado w konfrontacji z dedykowanymi rozwiązaniami audio. To zazwyczaj proste mikrofony pojemnościowe, co oznacza, że rejestrują w równym stopniu głos naszego bohatera jak i niepożądane dźwięki otoczenia. By cieszyć się wolnymi od szumu nagraniami w materiałach wideo potrzebny nam będzie osobny mikrofon lub rejestrator. Koniec dyskusji.
Na mocnym wietrze martwy kot z długim włosiem sprawdzi się dużo lepiej od standardowych osłon z gąbki. Jeśli nie jest oferowany w zestawie, warto go dokupić
Oprócz tego, niezależnie od rodzaju mikrofonu dobrze mieć na wyposażeniu tzw. martwego kota, czyli osłonę przeciwwiatrową, która zminimalizuje zakłócenia spowodowane podmuchami powietrza (czasem otrzymamy ją razem z mikrofonem). Mikrofony podatne są też na zakłócenia spowodowane drganiami. Choć większość z nich wyposażona jest w jakiegoś rodzaju fizyczny system ich tłumienia, warto przykładać uwagę do tego, by podczas rejestracji dźwięku nie dotykać mikrofonu lub kabla łączącego go z aparatem.
_1877607562.jpg)
_968856305.jpg)
_1475239688.jpg)
_443908423.jpg)
Rodzaje mikrofonów do filmowania:
Kompaktowe mikrofony pojemnościowe na aparat - do ogólnych nagrań i na początek przygody z filmowaniem
Realizując nasze pierwsze bardziej świadome materiały, zależy nam przede wszystkim na tym, aby dźwięk był „po prostu lepszy”, a także, by zachować mobilność, jaką oferują współczesne aparaty i smartfony. W tym celu doskonale sprawdzą się niewielkie mikrofony montowane do stopki aparatu, takie jak Sennheiser MKE 200.
Kompaktowy mikrofon Sennheiser MKE 200, nakierowany jest na twórców filmujących małymi aparatami
Na rynku znajdziemy zatrzęsienie konstrukcji tego typu. Doskonała większość z nich to mikrofony pojemnościowe, kierunkowe, o charakterystyce superkardioidalnej lub kardioidalnej, co oznacza tyle, że zbierają dźwięk głównie z przodu urządzenia, ale lekko podatne są również na dźwięki dochodzące z boku i z tyłu.
Konstrukcjami tego typu nagramy więc wyraźnie źródła dźwięku znajdujące się w niewielkiej odległości od aparatu, ale należy liczyć się z tym, że za ich pomocą nie wyizolujemy idealnie dźwięków otoczenia. Nadal więc sygnał audio będzie zawierał dobrze słyszalny pogłos pomieszczenia czy też szum ulicy (co czasem jest nawet pożądane), jednak dźwięk ten będzie dużo lepszej jakości i dużo bardziej ukierunkowany niż w przypadku globalnych mikrofonów montowanych w aparatach.
Mikrofony tego typu dobrze nadadzą się wiec do nagrywania wypowiedzi osób stojących niedaleko, w linii prostej od aparatu, pozwalając jednocześnie uchwycić część dźwięków tła. Będą też dobrym rozwiązaniem do rejestracji toczącej się przed aparatem akcji, gdzie zależy nam, by aparat lub kamera zarejestrowały ogół dźwięku danej sceny, a nie tylko jego jedno wybrane źródło. Z wiadomych przyczyn jest to najpopularniejszy rodzaj mikrofonów stosowanych w przypadku nagrywania aparatem w terenie, dający dużą swobodę działania i wymierne efekty.
Stereofoniczny pojemnościowy mikrofon kierunkowy Sennheiser MKE 440
W przypadku tego typu mikrofonów należy mieć jednak na uwadze, że w większości rejestrują one sygnał mono, jeśli więc szczególnie zależy nam na przestrzenności dźwięku, lepszym rozwiązaniem mogą okazać się zewnętrzne rejestratory stereo, lub też specjalne mikrofony stereo, jak pokazany powyżej unikalny Sennheiser MKE 440.
Przy wyborze tego typu mikrofonu należy zwracać uwagę na jak najszersze pasmo przenoszenia, jak największą dynamikę i jak najlepszy stosunek sygnału do szumu, co pozwoli zarejestrować jak największe spektrum dźwięku, od tonów niskich do wysokich. Niektóre z mikrofonów tego typu oferują także własne wewnętrzne zasilanie (za pomocą akumulatora lub baterii), co daje nam m.in. możliwość regulacji wzmocnienia sygnału wejściowego, a także zastosowania filtra górnoprzepustowego, który w określonych sytuacjach pozwoli nam na polepszenie jakości dźwięku poprzez odcięcie niskich częstotliwości. Tego typu rozwiązanie może okazać się pomocne np. podczas nagrywania materiałów w sytuacjach wzmożonego ruchu miejskiego.
Jeśli z kolei zależy nam na jak największej kompatybilności, warto zwrócić uwagę czy wybrany przez nas mikrofon oferuje także kable TRRS, które umożliwią wykorzystanie ich w pracy z urządzeniami mobilnymi, wyposażonymi w gniazdo słuchawkowe (na rynku są też modele pozwalające na wpięcie mikrofonu do złącza USB-C lub Lightning).
Mikrofony krawatowe i mikroporty - wywiady, vlogi, wypowiedzi, prezentacje
O ile mikrofony montowane bezpośrednio na aparat świetnie sprawdzą się do ogólnych nagrań, czasem chcemy zupełnie wyizolować głos nagrywanej osoby. Na przykład po to, by później podłożyć pod niego muzykę czy też bez problemu wykorzystać go do narracji z offu. Lub po prostu w sytuacjach gdy nagrywany komentarz jest motorem napędowym całego wideo, a zwłaszcza gdy nagrywamy wypowiedzi w terenie, gdzie mamy do czynienia z głośnymi, przeszkadzającymi dźwiękami otoczenia.
W takim wypadku należy skierować się w stronę mikrofonów krawatowych, czyli miniaturowych, dookólnych mikrofonów pojemnościowych na kablu, które możemy przypiąć do odzieży osoby udzielającej wypowiedzi. Oprócz zbierania dźwięku z niewielkiego obszaru wokół mikrofonu, ten rodzaj mikrofonów ma jeszcze dwie ważne zalety. Po pierwsze mikrofony krawatowe są dyskretne i łatwo je ukryć, a po drugie należą do najtańszych mikrofonów przeznaczonych do realizacji wideo.
Standardowe mikrofony krawatowe doskonale sprawdzą się więc na przykład do nagrywania statycznych vlogów czy prezentacji (także w terenie), gdzie autor wypowiedzi zwykle nie porusza się w obrębie sceny - możliwości ruchu ogranicza długość kabla. Jeśli jednak chcielibyśmy naszemu bohaterowi (lub nam samym) dać możliwość swobodnego przemieszczania się w obrębie sceny, lub też zwyczajnie filmować wypowiedzi z większej odległości, należy wyposażyć się w mikroport, czyli specjalny przekaźnik radiowy, który bezprzewodowo prześle dźwięk z mikrofonu krawatowego (lub też innego) do rejestratora podpiętego do naszego aparatu.
Nadajnik i odbiornik systemu Sennheiser XS Wireless Digital, nakierowanego na twórców internetowych
W ten sposób realizowana jest np. większość programów telewizyjnych i choć samo rozwiązanie jest dosyć kosztowne, to dzięki coraz większej demokratyzacji na rynku audio w sprzedaży pojawiają się podobne, kompaktowe systemy nakierowane stricte na twórców filmujących lustrzankami czy niewielkimi kamerami, jak na przykład Sennheiser XS Wireless Digital. Zaletą stosowania profesjonalnych, droższych mikroportów pokroju serii Sennheiser Evolution Wireless (EW) są natomiast niewątpliwie duże możliwości w zakresie kontroli wzmocnienia sygnału wejściowego, kontroli szumu i equalizacji dźwięku.
Odbiornik profesjonalnego systemu radiowego Sennheiser Evolution Wireless
W przypadku filmowania lustrzankami i bezlusterkowcami z użyciem mikrofonów krawatowych i mikroportów należy mieć na uwadze, że w większości przypadków, bez korzystania z dodatkowego, zewnętrznego interfejsu umożliwiającego jednoczesne nagrywanie kilku kanałów audio, wewnętrznie nagramy w ten sposób tylko jedno źródło dźwięku, co utrudnia np. nagrywanie w ten sposób dyskusji czy wywiadów.
Problem ten możemy rozwiązać wyposażając się w zewnętrzny rejestrator z kilkoma wejściami audio, a następnie synchronizując nagrany dźwięk z wideo na etapie edycji (w ten sposób zarejestrujemy też „głębszy” dźwięk o wyższej rozdzielczości niż przy wewnętrznym nagrywaniu w większości aparatów), choć wygodniejszym i bardziej przystosowanym do dzisiejszych standardów publikacji internetowych rozwiązaniem mogą okazać się bezprzewodowe konsumenckie systemy, pozwalające nagrywać dźwięk z dwóch transmiterów na jeden odbiornik, a następnie dzieląc go na lewy i prawy kanał ścieżki stereo.
Mikrofony reporterskie - wywiady w terenie
Kompaktowy nadajnik i odbiornik systemu Sennheiser AVX
W bardziej dynamicznych sytuacjach, gdy nie mamy czasu, by ubrać naszych bohaterów w mikrofony krawatowe ani możliwości wygodnego zastosowania zewnętrznych interfejsów audio, na przykład podczas nagrywania krótkich ulicznych wywiadów, gdzie jednocześnie chcemy zarejestrować wypowiedzi prezentera, jak i rozmówców, idealnym rozwiązaniem okażą się ręczne mikrofony reporterskie, które każdy z nas dobrze zna z telewizji.
Rozwiązanie tego typu daje dużą swobodę działania i możliwość błyskawicznej reakcji, na przykład w przypadku gdy mamy do czynienia z więcej niż jednym rozmówcą. Co ważne, współczesne konsumenckie rozwiązania tego typu potrafią być wyjątkowo kompaktowe, a przy okazji działać bezprzewodowo, czego przykładem może być wspomniany wcześniej zestaw Sennheiser XS Wireless Digital w wariancie Portable Interview Set z nadajnikiem wyposażonym w złącze XLR, do którego podepniemy ręczne mikrofony czy też przeznaczone stricte do tych celów rozwiązania z serii Sennheiser AVX.
Mikrofony typu shotgun / boom mic - precyzyjna, zdalna rejestracja jednego źródła dźwięku
Chyba najbardziej specjalistycznym typem rejestratora dźwięku, jaki możemy potrzebować podczas pracy z aparatem bądź kamerą są mikrofony typu shotgun, które charakteryzują się bardzo wąską kierunkowością i doskonale tłumią zakłócenia dochodzące z boku oraz z tyłu mikrofonu.
Mikrofon Sennheiser MKE 600 typu shotgun bez osłony przeciwwietrznej
Starając się to przetłumaczyć na bardziej zrozumiały język, mikrofony tego typu można by porównać do obiektywów zoom czy teleobiektywów, które pozwalają nam zarejestrować wąski wycinek danej sceny. I tak właśnie mikrofony typu shotgun, takie jak np. Sennheiser MKE 600 czy MKE 400, rejestrują wyłącznie dźwięki docierające z punktu, na który skierowany jest aparat bądź kamera (w przypadku gdy mikrofon zamocowany jest na niej).
Tego typu rozwiązanie sprawdzi się w sytuacjach, w których zależy nam na precyzyjnym nagraniu i wyizolowaniu dźwięku danego urządzenia, pojazdu, osoby czy instrumentu i okażą się niezwykle przydatne, gdy chcemy tego dokonać z większej odległości (choć doskonale sprawdzają się również w przypadku nagrywania z bliska).
Sennheiser MKE 600 z osłoną przeciwwietrzną
Mikrofony kierunkowe typu shotgun wykorzystywane są także zdalnie (przy pomocy opisanych wyżej systemów radiowych) w profesjonalnych produkcjach filmowych, gdzie zwykle montowane są na wysięgnikach (Boom Mic), pozwalając precyzyjnie nagrywać dialogi bez umieszczania ich w obrębie kadru. Jeśli więc mierzycie się z nagraniem niezależnej fabuły z dialogami rejestrowanymi na żywo, swoje kroki powinniście skierować właśnie w stronę mikrofonów tego typu.
Podsumowanie
Jak widać, każdy typ realizacji wideo rządzi się swoimi własnymi prawami i przedstawia różne wymagania odnośnie najlepszego sposobu rejestracji dźwięku. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, by opisywane rozwiązania stosować naprzemiennie czy też łączyć je w swoim trybie pracy. Warto jedynie pamiętać, że urządzenia audio, a w szczególności mikrofony, nie są akcesoriami na których warto oszczędzać.
Oczywiście, w serwisach aukcyjnych znajdziemy rozwiązania za kilkadziesiąt złotych i choć niektóre z nich mogą okazać się niezłe, nigdy nie mamy pewności co tak naprawdę trafimy. Sami byliśmy świadkami, jak 3 identyczne mikrofony krawatowe oferowały kompletnie różne rezultaty. Dodatkowo praktycznie wszystkie pozycje budżetowe wypadną marnie, gdy skonfrontujemy je z rozwiązaniami renomowanych marek. Nie bez powodu, to właśnie z nich głównie korzysta się w przypadku zawodowych produkcji wideo.
Mówiąc prościej, dobry mikrofon kosztuje, ale to zakup na długie lata, który w ostatecznym rozrachunku opłaci nam się dużo bardziej. Dodatkowo akcesoria audio z górnej półki długo utrzymują swoją wartość, co przyjmiemy z radością w przypadku chęci ich ewentualnej odsprzedaży i aktualizacji zestawu o najnowsze modele.
Artykuł powstał we współpracy z marką Sennheiser
![Fujifilm X-M5 - pierwsze wrażenia i zdjęcia przykładowe [RAW]](/i/images/4/4/9/d2FjPTEyMngx_src_235449-Fujifilm-X-m5-lead-maly.jpg)
