Standardowe zoomy systemu 4/3 - część 3, Leica 14-50 mm F2.8-3.5

UWAGA: ostatnia strona artykułu zawiera podsumowanie porównania wszystkich trzech standardowych zomów Systemu 4/3, które przetestowaliśmy. Zapraszamy!

Vario-Elmarit (stoi po lewej) jest niewątpliwie największy z całej testowanej trójki. Wrażenie wzmacnia spora osłona przeciwsłoneczna.

Leica D Vario-Elmarit 14-50 mm F2.8-3.5 Asph. Mega O.I.S.

Nikon Z8 + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

15 499 zł

Canon EOS R6 Mark II - cena BF po Canon Cashback

8 388 zł

Sony A7 III + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

5 889 zł

Sony A7 IV + 1300 zł Sony Cashback

9 999 zł

Panasonic Lumix S5IIX + pakiet korzyści

7 895 zł

Długa, trochę tamronowska nazwa obiektywu aż zachęca do zainteresowania się nim, a przy tym wiele obiecuje. A zoom ten jest ciekawostką już choćby ze względu na swoją pionierskość. Jest to bowiem nie tylko pierwszy z obiektywów Leiki przeznaczonych do systemu 4/3, ale też pierwszy jej obiektyw wymienny wyposażony w stabilizację drgań obrazu. Leica bardzo chwaliła się tymi faktami, kiedy półtora roku temu prezentowała swoją nowość, ale w materiałach informacyjnych nawet nie napomknięto, że jest to pierwszy firmowany (a może i produkowany?) przez Leikę wymienny obiektyw AF. Czyżby pominięcie tego faktu wynikało z obawy utraty pozycji pierwszego strażnika tradycji i fotograficznego wzorca konserwatyzmu?

Obiektyw sprzedawany jest nie tylko przez Leikę, ale i przez Panasonica. Jednak o ile "wspólne" aparaty tych firm noszą marki ich dystrybutorów, o tyle opisywany zoom zawsze nazywa Leica Vario-Elmarit. Na marginesie: lustrzanki, do których obiektyw ten jest przeznaczony jako podstawowy zoom, czyli Panasonic Lumix DMC-L1 i Leica Digilux 3, są identyczne "hardware'owo", lecz różnią się oprogramowaniem do obróbki obrazu.

W zależności od kanału dystrybucji różnie wygląda też dostępność obiektywu. Jedyną możliwością kupienia go od Leiki jest zakup w komplecie z Digiluksem 3. Natomiast Panasonic sprzedaje go zarówno w komplecie z Lumiksem L1, jak i osobno.

Obiektyw ten, podobnie jak i dwa poprzednie testować będziemy z Olympusem E-510.

Konstrukcja

To już nie jest maleństwo jak olympusowski 14-42 mm. Testowany zoom jest też wyraźnie większy od równie jasnego Olympusa 14-54 mm. Ba, rozmiarami niewiele ustępuje nawet dawnemu Tamronowi 28-105 mm F2.8, który jednak był obiektywem pełnoklatkowym. W wypadku Vario-Elmarita bierze w łeb teoria, że optyka przeznaczona do systemu 4/3 jest znacznie mniejsza niż ta zaprojektowana do formatu 24x36 mm lub APS-C. Większe rozmiary oznaczają tu jednak większą średnicę soczewek, mniejszy stopień miniaturyzacji, a to może przełożyć się na lepsze parametry jakości obrazu.

Sprawdź najlepsze promocje >

Obiektyw Nikon Nikkor Z 35 mm f/1.4

2749 PLN

Sprawdź

Aparat cyfrowy OM System OM-1 II...

13949 PLN

Sprawdź

Obiektyw Sigma C 18-50 mm f/2.8 DC DN...

2230 PLN

Sprawdź

Obiektyw Tamron 70-180 mm f/2.8 Di III...

4490 PLN 5789 PLN

Sprawdź

Aparat cyfrowy Sony A7S III body...

17295 PLN 17495 PLN

Sprawdź

Aparat cyfrowy Nikon Z6 III body

9499 PLN 11369 PLN

Sprawdź

Masa obiektywu nie idzie w parze z jego rozmiarami. O ile objętościowo jest on o ok. 30% większy od konkurencyjnego Zuiko Digital 14-54 mm, to masą przeważa on jedynie o 12%. Ten dysonans odczuwamy jako "plastikowość" i brak solidności obiektywu, który sprawia wrażenie zbyt lekkiego w stosunku do swej wielkości. To zarzut nieczęsto wysuwany w stosunku do leikowskiej optyki. W wyrażeniu takiej właśnie opinii pomaga fakt wykonania obudowy całkowicie z tworzyw sztucznych - to rzadka rzecz w przypadku wyrobów tego producenta.

Vario-Elmarit dysponuje wyjątkowo dużą jak na standardowy zoom liczbą soczewek. Jednocześnie zawiera stosunkowo mało "szlachetnego" szkła - tylko dwie soczewki asferyczne.

Zakres ogniskowych 14-50 mm odpowiada małoobrazkowemu 28-100 mm licząc po przekątnej kadru. Podobnie jak w przypadku Olympusa 14-54 mm, tak i tu nie osiągnięto jasności F2.8 w całym zakresie ogniskowych, a usatysfakcjonowano się niewielką zmianą sięgającą F3.5 przy długim krańcu zooma. Optyczna część obiektywu obejmuje aż 16 soczewek rozmieszczonych w 12 grupach. Użyto dwóch soczewek asferycznych, ale ani jednej niskodyspersyjnej. Ciekawe, jak w tym wypadku będzie wyglądała aberracja chromatyczna? Obiektyw nie ma systemu wewnętrznego zoomowania i jego przód wysuwa się o niecałe 2 cm przy zmianie ogniskowych z 14 na 50 mm. Jednak wewnętrznego ogniskowania oczywiście nie zabrakło. Dzięki niemu można było zaprojektować głęboką, choć jednocześnie dość szeroką, profilowaną osłonę przeciwsłoneczną. Zabezpiecza ona przed padaniem zbędnego światła przednią soczewkę obiektywu o średnicy na tyle dużej, że konieczne było zastosowanie mocowania filtrów 72 mm. I tu kolejna uwaga "materiałowa": osłona przeciwsłoneczna mocowana jest bagnetowo, ale jej wadą jest zbyt lekki opór z jakim zaskakuje na właściwe położenie. W czasie testów, zwłaszcza podczas fotografowania na słońcu, wystarczało lekkie trącenie palcem, a osłona już się obracała. Nietrudno w ten sposób niechcący obrócić ją maskując tym samym rogi kadru, nie trzeba się też zbytnio starać, żeby ją wręcz zgubić. Dobrze było, gdyby Leica w przyszłości lepiej dobierała materiały i pasowania do swej optyki 4/3. (Nigdy nie myślałem, że kiedyś będę kierował do Leiki takie sugestie!).

Osłona przeciwsłoneczna jest znacznie dłuższa niż u konkurentów. W teście Zuiko 14-42 mm napisałem, że o stopniu zabezpieczenia wnętrza obiektywu przed niepożądanym bocznym światłem decyduje nie tyle głębokość osłony, a jej głębokość względna, czyli liczona w stosunku do średnicy przedniej soczewki. Jeden z czytelników zwrócił mi uwagę, że głębokość względną liczyć należy raczej w stosunku do średnicy samej osłony. Racja! Osłona może przecież mieć większą (czasami znacznie) średnicę niż przód obiektywu, a im przy danej głębokości osłona szersza, tym słabiej osłania.

Minimalna odległość fotografowania to 29 cm, a maksymalna uzyskiwana skala odwzorowania nie jest zbyt duża i wynosi 0,16x (1:6,25). Tu konieczna uwaga: podawane w naszym teście wartości skali odwzorowania zostały obliczone w sposób klasyczny, czyli jako ilorazy wielkości obrazu tworzonego na matrycy i wielkości fotografowanego obiektu. W materiałach dotyczących Systemu 4/3 często jednak napotykamy wartości dwukrotnie wyższe od naszych, a opisywane jako "odpowiedniki maksymalnego powiększenia w aparacie małoobrazkowym". Wynika to z nieco innego podejścia do pojęcia skali odwzorowania. Rozumowanie twórców systemu wygląda mniej więcej tak: jeśli obiekt o długości 35 mm wypełnia u nas całą długość klatki (17,3 mm) to teoretycznie jest to skala odwzorowania 0,5x, czyli 1:2. Ale jeśli uświadomimy sobie, że w małym obrazku wypełnienie przez ten obiekt całej długości klatki oznacza skalę 1x (czyli 1:1), to możemy powiedzieć, że skala 0,5x w systemie 4/3 odpowiada skali 1x w małym obrazku. Można by się spierać, czy ta metoda deklarowania wartości skali odwzorowania jest słuszna biorąc pod uwagę zasady logiki i matematyki, ale jej słuszności i celowości w marketingu zaprzeczyć nie można.

Bagnet wykonano oczywiście ze stali, ale cała obudowa obiektywu jest plastikowa. Warto zwrócić uwagę na dużą średnicę tylnej soczewki Vario-Elmarita. Nie wykorzystuje ona co prawda całego wolnego miejsca wewnątrz bagnetu, ale i tak więcej niż ma to miejsce w przypadku obydwu konkurentów, szczególnie Zuiko 14-42 mm.

Obsługa

Napędem przy ręcznym i automatycznym ustawianiu ostrości jest wbudowany w obiektyw silnik. Nie jest to napęd ultradźwiękowy, ale do głośnych z pewnością nie należy, a przy tym w Vario-Elmaricie 14-50 mm działa ciszej i równie szybko jak podobny w Zuiko Digital 14-54 mm. O wystarczającą płynność przy ręcznym, elektrycznie wspomaganym ogniskowaniu (focus-by-wire) też nie musimy się martwić. Jednak kultura pracy pierścienia ostrości wcale nie zachwyca. Opór jest co prawda niezbyt duży, ale za to "płaski" i dość "szorstki". Daleko mu do tego co pokazał Olympus w swoim 14-54 mm. Opór pierścienia zooma został dobrze dobrany, choć pojawia się zauważalny wzrost oporu przy dłuższych ogniskowych. W zoomach niższej klasy lub z niższej półki nie warto by na takie drobiazgi zwracać uwagi, ale tu mamy przecież do czynienia z optyką Leiki i dlatego każde, najmniejsze nawet niedociągnięcie jest punktowane. Jednak można na tę sprawę spojrzeć z innej strony. Ten jasny zoom kosztuje tylko 4-5 tysięcy złotych, w sytuacji gdy podobny pod względem kątów widzenia i jasności małoobrazkowy Vario-Elmarit R 28-90 mm F2.8-4.5 jest mniej więcej trzy razy droższy. Traktując więc zooma 14-50 mm jako "Leikę za 1/3 ceny", powinniśmy przymknąć oko na pewne drobne w końcu wady.

Wspomnieć jeszcze należy o dwóch elementach nieobecnych w optyce przeznaczonej dla systemu 4/3 aż do momentu pojawiania się tego obiektywu. Pierwszym z nich jest umieszczone na obiektywie pokrętło przysłon. Niestety działa ono jedynie w lustrzankach Panasonica i Leiki, a użytkownicy Olympusów do ustawiania przysłony nadal muszą używać pierścienia aparatu. Szkoda, bo ustawianie przysłony na obiektywie bardzo by się przydało, zwłaszcza w tych aparatach, które wyposażone są w tylko jedno pokrętło sterujące. Możemy mieć nadzieję, że przyszłe Olympusy będą mogły korzystać z pierścienia przysłon na obiektywie.

Pierścień przysłon na obiektywie? Świetny (choć przecież nienowy) pomysł, ale dobrze by było, gdyby można go było używać po założeniu Vario-Elmarita do każdej z lustrzanek Systemu 4/3.

Drugim nietypowym elementem Vario-Elmarita 14-50 mm jest wbudowany system optycznej stabilizacji obrazu Mega O.I.S. Ale tu też mamy kłopot, gdyż układ ten do skutecznego działania wymaga obecności w aparacie panasonikowskiego "móżdżka" Venus Engine III, a takowego w Olympusie E-510 (ani żadnym innym) nie znajdziemy. Instrukcja tego aparatu, wyposażonego bądź co bądź we własny mechaniczny system redukcji drgań nakazuje korzystanie z jednego albo z drugiego systemu redukcji i nie używanie obu na raz. Mimo to sprawdziłem, jak wygląda skuteczność stabilizacji we wszystkich możliwych kombinacjach ustawień. Przy ogniskowej 50 mm i czasie ekspozycji 1/8 s (o 2,5 działki dłuższy niż pozwalają zasady) osiągnąłem takie wyniki:

; ; ;ostre;lekko rozmazane;mocno rozmazane;0%;60%;40%]

; ; ;ostre;lekko rozmazane;mocno rozmazane;20%;40%;40%]

; ; ;ostre;lekko rozmazane;mocno rozmazane;90%;10%;0%]

; ; ;ostre;lekko rozmazane;mocno rozmazane;0%;40%;60%]Procentowy udział zdjęć o poszczególnych stopniach rozmazania przy różnych ustawieniach systemów stabilizacji obiektywu (Mega O.I.S.) i aparatu (IS).

Po pierwsze widać, że lepiej nie używać stabilizacji w ogóle niż włączać oba systemy naraz. Po drugie, skuteczność samego Mega O.I.S. jest w Olympusie bardzo mizerna. Po trzecie, IS w E-510 wypada całkiem przyzwoicie. Zasada naszego działania może być więc tylko jedna: jeśli chcemy, to korzystajmy wyłącznie z IS aparatu, a o Mega O.I.S. obiektywu zapomnijmy.

Stabilizator obrazu Mega O.I.S. przyda się tylko użytkownikom Leiki Digilux 3 i Panasonica Lumix DMC-L1.

Przypadki pierścienia przysłon i stabilizacji w obiektywie rzucają nowe światło na kwestię "otwartości" Systemu 4/3. Widać, że oznacza ona także zgodę na brak pełnej kompatybilności produktów poszczególnych producentów, a w każdym razie na niemożność powszechnego wykorzystania wszystkich zaimplementowanych funkcji. To jednak wcale nie oznacza, że w przyszłości Olympusy nie będą mogły otrzymywać informacji o położeniu pierścienia przysłon na obiektywie, a nowy firmware nie pozwoli na korzystanie ze stabilizacji obrazu Vario-Elmarita nawet w Olympusie E-1 czy E-400.

Testowany zoom ma klasyczną konstrukcję z wysuwającym się przy zwiększaniu ogniskowej przednim członem. Szkoda tylko, że nie udało się zapewnić tak komfortowej obsługi pierścienia zooma, jak miało to miejsce w przypadku optyki Zuiko (zwłaszcza obiektywu 14-42 mm). Pierścień ostrości obraca się lekko, ale "płaski" opór nie świadczy najlepiej o konstrukcji mechanizmu.

Na drugiej stronie oceniamy jakość zdjęć wykonanych opisywanym obiektywem i podsumowujemy wyniki testu. Zapraszamy!

Dodaj ocenę i odbierz darmowy e-book