![„Matrix” i konie w galopie. Polecamy biograficzny komiks o Muybridge’u [RECENZJA]](/i/images/9/1/9/d2FjPTMxN3gxLjUwMA==_src_235919-IMG_8199-3.png)
Newsletter
Newsletter
Niemal pięćset szklanych negatywów, anonimowych portretów pochodzących z lat 30. XX wieku zostało opracowanych przez Fundację Archeologia Fotografii we współpracy z Żydowskim Instytutem Historycznym im. Emanuela Ringelbluma (właściciel zbioru) i udostępnionych w Wirtualnym Muzeum Fotografii oraz w Centralnej Bibliotece Judaistycznej. Magdalena Franczak - artystka zaproszona przez Fundację do współpracy - podjęła się reinterpretacji zbioru anonimowych portretów. W efekcie powstał „Kaduk“ - nowa wystawa, która jest pod wieloma względami inna od wcześniejszych realizacji w ramach projektu „Żywe Archiwa”.
fot. Magda Franczak, z serii Kaduk 2018
fot. Magda Franczak, z serii Kaduk 2018
Utrwalić w pamięci
- O tym niezwykłym zbiorze niewiele wiadomo, nieznane są nazwiska portretowanych, nie znamy też autora/autorki zdjęć. Negatywy przyniesiono do ŻIH wiele lat temu, zapewne nieprzypadkowo - osoba przekazująca je musiała wiedzieć, że instytucja ta opiekuje się Archiwum Ringelbluma oraz innymi świadectwami żydowskiego życia na terenie Polski. Miejsce przechowywania zbioru zdeterminowało więc jego interpretację - założono, że przynajmniej znaczna część z portretowanych miała żydowskie pochodzenie. Zapewne większość sfotografowanych w latach 30. osób nie przeżyła kolejnej dekady - zaznaczają organizatorzy.
fotografia pochodzi z kolekcji negatywów Żydowskiego Instytutu Historycznego
_968856305.jpg)
_1094526942.jpg)
Osią wystawy są więc anonimowe portrety, których historia została zbudowana z okruchów - nie tylko informacji, które próbowano odczytać ze szczegółów zdjęć, lecz także fragmentów szklanych negatywów, które na etapie konserwacji starano się połączyć. Na ten wyjątkowy zbiór swoje interpretacje naniosła Magdalena Franczak - fotografka, rzeźbiarka, twórczyni pracowni nomadycznej i książek artystycznych. Ekspozycję osadziła wokół rzeźby Broken Column powstałej w 2017 roku podczas wystawy w Jerozolimie. Franczak zbudowała wtedy kolumnę z ceramicznych naczyń, przyniesionych do galerii przez przypadkowe, w większości nieznane jej osoby. Po zamknięciu ekspozycji poszczególne części budowli zostały spakowane - okręcone w gazetę i folię. Otrzymały też swoje numery, jak archeologiczne odkrycia. Potem, od września 2017 do maja 2018 roku, rzeźba w kawałkach transportowana była z Izraela do Polski. Udało się to dzięki uprzejmości wielu osób, które przewoziły ją kawałek po kawałku - w walizkach, w bagażu podręcznym. Zawieruszyły się zaledwie trzy elementy.
fot. Magda Franczak „Broken Column“, fotografia 2018
Obok tej niezwykłej kolumny, która - wbrew swojemu pierwotnemu znaczeniu - niczego nie podpiera, na wystawie zobaczyć będzie można między innymi serię ręcznie robionych kolaży. Tytuł wystawy - „Kaduk” - nawiązuje do zapomnianego dziś słowa oznaczającego majątek pozostawiony po osobach zmarłych bezpotomnie. Po tych, po których nie zostają bliscy, spadkobiercy. W tym sensie zbiór negatywów jest właśnie kadukiem.
- Franczak nie zawłaszcza go jednak, nie przejmuje „prawem kaduka”. Nie wchodzi też w rolę opiekunki - tę pełni instytucja - ŻIH. Artystka buduje jednak dalszą historię tego archiwum, nadaje mu kształt, wskazuje na obecną w nim pustkę i wypełnia ją teraźniejszością. Podkreśla, że w obu zbiorach - ceramicznych talerzach, miskach i filiżankach i w szklanych kliszach - najważniejsi są ludzie. Sama mówi: Będzie to wystawa o pustce, przemieszczaniu się i spotkaniu. W ten symboliczny sposób żyjący ludzie przywieźli sportretowanym naczynia, osadzając je w materialnym świecie, sytuując je wokół niewidzialnego stołu w kamienicy przy ul. Chłodnej 20.
fotografia pochodzi z kolekcji negatywów Żydowskiego Instytutu Historycznego
Gdzie i kiedy?
Spotkanie z Magdą Franczak, autorką projektu „Kaduk“ poprowadzi Anna Duńczyk-Szulc, wicedyrektorka ŻIH i kuratorka wystawy. Odbędzie się ono w najbliższą niedzielę, 18 listopada o godzinie 15:00 w Żydowskim Instytutcie Historycznym (ul. Tłomackie 3/5, Warszawa). Natomiast ekspozycję „Kaduk“ można oglądać codziennie w godzinach 11:00-19:00 w Galerii Fundacji Archeologia Fotografii (ul. Chłodna 20, Warszawa). Finisaż zaplanowano na 2 grudnia. Więcej informacji znajdziecie na facebookowej stronie wydarzenia.
zdjęcie główne: fotografia pochodzi z kolekcji negatywów Żydowskiego Instytutu Historycznego
