Fotografia czy antyfotografia? - co mówią nam zdjęcia Beksińskiego, Lewczyńskiego i Schlabsa 60 lat po słynnej wystawie

Autor: Redakcja Fotopolis

25 Styczeń 2021

Artykuł na: 4-5 minut

Najnowsza publikacja Muzeum w Gliwicach podsumowuje sympozjum zorganizowane przy okazji 60. jubileuszu przełomowej wystawy „Pokaz zamknięty”, otwierając nowe pole badań nad historią i współczesnością polskiej fotografii.

„Pokaz zamknięty” - wystawa, jaką Zdzisław Beksiński, Jerzy Lewczyński i Bronisław Schlabs otworzyli 20 czerwca 1959 roku w siedzibie Gliwickiego Towarzystwa Fotograficznego, przeszła do legendy. W 2019 roku, w którym minęło 60 lat od słynnego "Pokazu…", Czytelnia Sztuki – Muzeum w Gliwicach zorganizowało ekspozycję przywołującą twórczość nieformalnej grupy trzech artystów, której działania w istotny sposób wpłynęły na myślenie o miejscu i roli fotografii w sztuce. Wystawie towarzyszyło dwudniowe sympozjum naukowe, które odbyło się w Czytelni Sztuki w dniach 18 i 19 czerwca.

Nakładem Muzeum w Gliwicach w Serii Czytelnia Sztuki właśnie ukazuje się zbiór referatów, jakie zostały wygłoszone w jego ramach. Redaktorem publikacji jest Krzysztof Jurecki. We „Wstępie” zbioru pisze on: „Wspólnie z dyrektorem Muzeum w Gliwicach Grzegorzem Krawczykiem do sympozjum pt. „Fotografia czy antyfotografia” zaprosiliśmy specjalistów zainteresowanych historią fotografii polskiej lat 50 . XX wieku.

„Fotografia czy antyfotografia?” | Muzeum Sztuki w Gliwicach

„Historia polskiej fotografii lat 50. wydaje się obszarem określonym badawczo, gdzie realizm socjalistyczny po 1956 roku ustąpił miejsca nowoczesnemu reportażowi oraz tradycji awangardowej, która zdominowała dyskurs artystyczny fotografii. (…) Za kilka czy kilkanaście lat przekonamy się, czy teksty zawarte w wydawnictwie po sympozjum będą cytowane i czy staną się odniesieniem do kolejnych reinterpretacji w niełatwym temacie antyfotografii, której znaczenie, moim zdaniem, będzie rosło wraz z badaniami na temat modernizmu i postmodernizmu oraz ustaleniem ich jakże płynnych granic.” - czytamy w opisie publikacji.

„Sympozjum i opublikowane materiały są też poniekąd zachętą i wyzwaniem dla polskich muzeów posiadających najważniejsze kolekcje fotograficzne (Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Fotografii w Krakowie) oraz dla uniwersytetów i ASP do podjęcia badań historii i współczesności fotografii polskiej, gdyż takich profesjonalnych sympozjów wciąż brakuje. Stanowią one oczywiście podstawę do opracowania kolejnych – w tym syntetycznych i całościowych – historii. Co dało sympozjum? Pokazało twórczość głównie Beksińskiego i Lewczyńskiego w różnych, czasem przeciwstawnych wizjach i w konsekwencji interpretacjach. Zarysowało też nowy wątek związku literatury i sztuk wizualnych, kryzysu wartości i człowieczeństwa”.

„Fotografia czy antyfotografia? Materiały z sympozjum naukowego…” - spis treści

Krzysztof Jurecki „Kilka refleksji na temat sympozjum w Muzeum w Gliwicach”
Elżbieta Hak „Między słowem a obrazem. Dorobek literacko-artystyczny Zdzisława Beksińskiego”
Krzysztof Jurecki „Między konstruktywizmem a surrealizmem. Zestawy Zdzisława Beksińskiego z lat 1958–1959”
Weronika Kobylińska-Bunsch „Awangardowy bunt czy powojenny egzystencjalizm? O specyfice fotograficznego antyportretu na przykładzie twórczości Zdzisława Beksińskiego”
Olga Ptak „Różnić się pięknie i mocno. Przyjacielskie i artystyczne spory Zdzisława Beksińskiego i Jerzego Lewczyńskiego na podstawie ich korespondencji z lat 1958–1998”
Elżbieta Łubowicz „Tekst jako obraz i jako dokument w fotografii Jerzego Lewczyńskiego”
Henryk Kuś „Wobec Nieznanego – wątki religijne w twórczości Jerzego Lewczyńskiego”
Adam Mazur „Ciało fotografii. Kobiety i fotografia Jerzego Lewczyńskiego”
Tomasz Szerszeń „Jerzy Lewczyński jako historyk”
Marek Janczyk „Inicjowanie refleksji wobec kryzysu człowieka drugiej połowy XX wieku w twórczości Zdzisława Beksińskiego, Jerzego Lewczyńskiego i Bronisława Schlabsa”
Adam Sobota „Beksiński–Lewczyński–Schlabs i koncepcje nowoczesności”
Dorota Łuczak „Wobec materii fotograficznej. O fotogramach Bronisława Schlabsa raz jeszcze”