Newsletter
Newsletter
Światło z okna
Prawdopodobnie pierwszą rzeczą, która ci się kojarzy z wykonywaniem zdjęć portretowych w naturalnym świetle, jest wykorzystanie światła padającego z okna. Myślę, że masz rację. Wielcy malarze - Caravaggio, Vermeer i Rembrandt - znali i doceniali piękno takiego światła. Zajrzyj do książek poświęconych historii sztuki, aby zobaczyć, jak ci mistrzowie wykorzystywali światło padające z okna.
CHIAROSCURO (ŚWIATŁOCIEŃ)
Zdjęcie 4.1 jest wprawdzie odległe od arcydzieł malarstwa, ale ilustruje efekt stosowany przez mistrzów: chiaroscuro, czyli używanie światła i cienia do wydobycia i przedstawienia kształtu. Jedną z najcenniejszych zalet światła padającego z okna jest możliwość jego ukierunkowania, co znakomicie pomaga w uzyskaniu tego efektu.
Można zapytać: Czy to znaczy, że każde światło jest nieukierunkowane? Czy nie pada ono zawsze z jakiegoś kierunku? Tak, oczywiście. Światło dzienne pochodzi od słońca, a słońce znajduje się nad naszymi głowami. Ale to światło odbija się też od naszego otoczenia. Gdyby modelka ze zdjęcia 4.1 stała na zewnątrz w świetle słonecznym, zacieniona część jej twarzy byłaby znacznie bardziej oświetlona, podobnie jak czubek głowy. Na zdjęciu modelka siedzi w wagonie - światło słoneczne jest silnie ukierunkowane i dochodzi z prawej strony aparatu. Wnętrze wagonu działa jak zastawki blokujące światło padające z góry i z boku - z prawej strony modelki. Podczas pracy w świetle dobywającym się z okna najważniejsza jest jakość tego światła i to, w jaki sposób pomieszczenie blokuje jego część. To właśnie wpływa na ukierunkowanie światła.
Jest to kolejny przykład wysłaniania światła. Silny kontrast tworzy efekt chiaroscuro, który podkreśla kształt twarzy i fryzury. Światłocień wydobywa silny kontrast w obrębie twarzy i sylwetki modelki, ale także między modelką a tłem. Na zdjęciu 4.1 (strona 52) oświetlona strona postaci modelki (jej lewa strona) znajduje się na ciemniejszym tle, a ciemna strona postaci modelki (jej prawa strona) jest na jaśniejszym tle. Ten układ jasnego na ciemnym i ciemnego na jasnym wyznacza ramę zdjęcia i angażuje uwagę widza. Ukierunkowanie światła sprzyja takiemu układowi. Umożliwia ono rozjaśnienie tła znajdującego się za ciemną stroną sylwetki modela, bez rozjaśnienia tła za jasną stroną.
TA SAMA BLENDA - RÓŻNE EFEKTY
Kolejne dwa zdjęcia (4.2, 4.3) zostały wykonane w tym samym miejscu. W przypadku zdjęcia 4.2 światło pochmurnego dnia wpadało przez rozsuwane oszklone drzwi po prawej stronie aparatu. Pokój był stosunkowo ciemny i prawie nie odbijał światła w kierunku zacienionej części twarzy modela. Zdecydowałem o dodaniu światła, aby stworzyć zdjęcie mniej kontrastowe niż poprzednie zdjęcie dziewczyny (4.1). Niektórzy fotografowani wymagają mniejszego kontrastu, inni większego. W tym celu ustawiłem po przeciwnej stronie modela srebrną blendę o wymiarach 1,2 x 1,2 m, odbijającą światło na nieoświetloną część twarzy. Światłem wypełniającym można łatwo sterować, odsuwając lub przysuwając blendę do modela. W tym wypadku była ona ustawiona bardzo blisko mężczyzny, prawie dotykała jego prawego ramienia - tak powstał delikatny kontrast między lewą stroną twarzy a tą pozostającą w cieniu.
_968856305.jpg)
_1094526942.jpg)
_1475239688.jpg)
_1877607562.jpg)
Podczas wykonywania zdjęcia młodej kobiety (4.3) aparat, źródło światła i blendy znajdowały się w takim samym położeniu, jak podczas wykonywania zdjęcia 4.2.
Jedyną różnicą było ustawienie modelki: odwróciła się ona w kierunku srebrnej blendy, plecami do okna. Blenda odbiła miękkie światło w stronę jej twarzy. Ekspozycja została zwiększona (o l/2 stopnia przysłony), ponieważ modelka była zwrócona w kierunku ciemniejszej części pokoju. Spowodowało to lekkie prześwietlenie jej włosów i dało efekt miękkości.
SKUPIONE ŚWIATŁO Z OKNA
Jednym z ciekawszych aspektów światła padającego z okna jest możliwość zmiany rozmiarów źródła światła, tak aby utworzyć bardziej skupiony strumień światła.
Na kolejnym zdjęciu (4.4) modela oświetlało światło padające z okna wysokiego na 1,8 m, z lewej strony aparatu. Wysokie okna zazwyczaj dają dobre miękkie światło, rozpościerające się na dużej powierzchni. W tym przypadku chciałem jednak skupić światło i zwrócić uwagę widza na twarz modela. Za pomocą arkuszy czarnej pianki ustawionych blisko mężczyzny udało mi się przysłonić część światła padającego na jego głowę, rękę i tylną część stołu. Z połączonych ze sobą czterech arkuszy pianki, z otworem w środku, utworzyłem coś w rodzaju niewielkiego okna. Arkusza czarnej pianki użyłem też do zablokowania części światła padającego na tło. Zwykle dobrze pracuje się z dużymi oknami, ponieważ oświetlają spory obszar, a poza tym łatwo zmniejszyć wymiary okna za pomocą nieprzezroczystego materiału. Można w ten sposób podświetlać wybrane fragmenty powierzchni i zasłaniać mniej ważne.
W RAJU ŚWIETLNYM
Światło padające z okna może być kształtowane i można nim sterować, podobnie jak światłem w studiu. Fotografowanie w jasnym pomieszczeniu daje szansę uzyskania efektu przeciwnego, a mianowicie miękkiego i korzystnego wyglądu modela. Dobrze jest rozejrzeć się za pomieszczeniem z białymi ścianami i białymi lub jasnymi podłogami, z oknami - najlepiej wysokimi - w narożnikach. Jeśli znajdziesz takie lokum, oznacza to, że jesteś w raju świetlnym.
W ten sposób właśnie są zaprojektowane profesjonalne studia dzienne. Nie mówię o niedrogich pomieszczeniach studyjnych omawianych w tej książce. Chodzi mi o studia w Nowym Jorku lub Los Angeles, zaaranżowane w loftach, wynajmowane na pojedyncze dni (można je obejrzeć w Internecie, wpisując w wyszukiwarce słowa daylightstudio). Studia te są poszukiwane dlatego, że ich wnętrza działają jak wielkie blendy odbijające światło w kierunku modela.
Zdjęcie 4.5 zostało wykonane w bibliotece, która szczęśliwym trafem spełniała wstępne wymogi stawiane miejscu, mającym być rajem świetlnym: wysokie okna na sąsiadujących ścianach, ściany o jasnych kolorach. Światło słoneczne wpadało przez okno znajdujące się za modelką, oświetlając jej prawe ramię i czubek głowy. Oświetlało także całe pomieszczenie i tworzyło przyjemne miękkie światło odbijające się od ścian na twarz kobiety.
DUŻE OKNA
Duże okna mogą oświetlić dużą powierzchnię. Widoczna na zdjęciu 4.6 modelka była równomiernie oświetlona od stóp do głów - sesja odbywała się w odkrytym przeze mnie raju świetlnym. Po lewej stronie aparatu znajdowały się wysokie na prawie dwa metry okna, otaczającą modelkę przestrzeń wypełniało wpływające przez nie światło dzienne.
Taka rozległa, wypełniona miękkim światłem przestrzeń świetnie się nadaje do wykonywania zdjęć całych postaci pojedynczych osób lub nawet grup ludzi. Tworzy także interesujący kontrast dla ciemnych obiektów. Ponieważ cała scena jest zalana światłem, można wykonać fascynujący portret, pod warunkiem że osoba fotografowana ma ciemniejszy strój lub cerę niż jasne tło. Inną możliwością jest zastosowanie białego albo innego jasnego ubioru w jasnym otoczeniu. W takim przypadku odcień skóry zostanie skontrastowany z najciemniejszym tonem na zdjęciu.
MAŁE OKNA I DRGANIA APARATU
Małe okna też mają swoje zalety. Na zdjęciu 4.7 z małego okna po prawej stronie aparatu padało na modelkę miękkie światło pochmurnego nieba. Pomieszczenie było ciemne i odbijało bardzo małą ilość światła na zacienioną stronę twarzy. Ponieważ było to niewielkie okno, rzucało światło na niewielki obszar, zaledwie na twarz i dłonie kobiety.
Przypomnę teraz prawo odwrotnej proporcjonalności - prostą zasadę pozwalającą ustalić spadek natężenia światła. Oto jak ono działa: ponieważ modelka siedziała blisko okna, różnica w intensywności oświetlenia (natężenia światła) między jasną a ciemną stroną jej twarzy była znaczna. Okno znajdowało się tuż obok kadru, po prawej stronie aparatu i jakieś 30 cm od ramienia. Nieoświetlona część twarzy modelki znajdowała się ok. 60 cm od okna. Oznacza to, że nieoświetlona część twarzy otrzymywała jedną czwartą (odwrotność 2 do drugiej potęgi) światła padającego na ramię. W przysłonach oznacza to, że nieoświetlona część twarzy kobiety była o dwa stopnie przysłony ciemniejsza od jej ramienia.
Upraszczając, im bliżej źródła światła znajduje się model, tym szybciej światło rozprasza się w miarę zwiększania się odległości. Taki szybki spadek natężenia światła używany jest do tworzenia efektu dramatyzmu.
Potencjalnym problemem podczas fotografowania w świetle padającym z okna jest niewystarczająca ilość światła. Zdarzyło się to podczas wykonywania zdjęcia 4.7. Kombinacja małego okna, ciemnego pomieszczenia i pochmurnego dnia spowodowała konieczność zastosowania długiego czasu otwarcia migawki. Podczas stosowania długich czasów otwarcia migawki trudno jest nieruchomo utrzymać aparat. Jednak fakt, że taka sytuacja może występować podczas fotografowania w świetle padającym z okna, nie oznacza, iż należy zrezygnować z tego wspaniałego światła. Ogólna zasada, która może zapobiec poruszeniom aparatu podczas wykonywania zdjęć z ręki, jest następująca: należy stosować czas otwarcia migawki co najmniej tak krótki, jak odwrotność ogniskowej obiektywu. Na przykład, jeśli używasz obiektywu o ogniskowej 28 mm, czas otwarcia migawki powinien wynosić 1/30 s (najbliższy 1/28 s) lub być krótszy. W przypadku obiektywu o ogniskowej 200 mm, bezpiecznym czasem otwarcia migawki będzie 1/250 s (najbliższy 1/200 s) lub mniej. Firma Nikon konstruuje obiektywy wyposażone w układ redukujący skutki drgań, Canon też ma swoją wersję podobnych systemów; technologie te umożliwiają stosowanie dłuższych czasów otwarcia migawki i zmniejszają jednocześnie ryzyko poruszenia zdjęcia. Innym sposobem uniknięcia niechcianego efektu poruszonego zdjęcia jest użycie statywu i wężyka spustowego. Jeśli nie posiadasz stabilizowanego obiektywu czy aparatu ani statywu, to możesz zminimalizować poruszenia aparatu poprzez właściwe jego trzymanie. Trzeba pamiętać o ułożeniu łokci blisko ciała, nie należy ich unosić. Dobrze jest podtrzymywać obiektyw lewą ręką, opierając na niej cały jego ciężar.
Nie należy też gwałtownie naciskać spustu migawki, trzeba raczej delikatnie przesuwać palec nad spustem. Dobrze również jest oprzeć się o coś podczas wykonywania zdjęć, na przykład o ścianę lub drzewo. A na koniec, należy skoordynować oddech z wyzwalaniem migawki: weź wdech, wypuść część powietrza, przerwij wydychanie i dopiero wtedy naciśnij spust migawki.
Są to reguły służące zapobieganiu drganiom aparatu, ale reguły są po to, aby je łamać, prawda? Skoro już wiesz, jak unikać drgań aparatu, zachęcam do wykonania poruszonych zdjęć. Podczas robienia tego zdjęcia (4.7) wiedziałem, że znajduję się na granicy swoich możliwości utrzymywania nieruchomo aparatu. W tym przypadku, aby otrzymać prawidłową ekspozycję, musiałem zastosować czas otwarcia migawki wynoszący 1/15 s, przy ogniskowej 50 mm. Dało to w efekcie poruszone zdjęcie, które zyskało dzięki temu pewien dramatyzm, nie będąc jednocześnie całkowicie zamazane. Inną ciekawą cechą poruszeń aparatu jest to, że ich skutki są bardziej widoczne w średnich tonach zdjęcia niż w jasnych lub ciemnych.
W jasnych i ciemnych partiach zdjęcia nie ma wystarczającej ilości informacji, która mogłaby zostać zamazana. Oznacza to, że białka oczu modelki będą wyglądały na mniej poruszone niż reszta jej twarzy, co może dać interesujący efekt. Niezależnie od tego, czy chcesz wykorzystać efekt poruszenia aparatu, czy nie, pamiętaj o tym, kiedy najczęściej ten efekt występuje. Jeśli zamierzasz go wykorzystać, wykonaj kilka zdjęć, aby wybrać właściwy czas otwarcia migawki. Możesz także zastosować funkcję powiększania obrazu na monitorze LCD aparatu, żeby zobaczyć efekty poruszenia, ponieważ nie są one widoczne podczas wyświetlania całej klatki.
ŚWIATŁO Z OKNA I FOTOGRAFIA ŻYWNOŚCI
Żywność najlepiej fotografować w miękkim oświetleniu padającym nieco znad i zza fotografowanego obiektu, zatem jest to doskonała okazja do wykorzystania światła z okna. Na serii zdjęć i schematów pokazałem podstawową aranżację stosowaną przy fotografowaniu żywności. Na pierwszym zdjęciu (4.8) miękkie światło padające z okna wychodzącego na północ oświetla talerz z truskawkami z tyłu pod kątem 45 stopni.
W przypadku drugiego zdjęcia (4.9) dodałem niewielki arkusz białego kartonu odbijający światło w kierunku truskawek.
Na trzecim zdjęciu (4.10) widać efekt zastosowania małego arkusza czarnego kartonu, który odjął część światła padającego z góry na truskawki i tym samym zredukował kontrast między światłami a cieniami.
PROJEKTY
1. Zastosuj światło padające z boku modela do utworzenia - wzorem mistrzów malarstwa - efektu chiaroscuro. Sprawdź, czy jaśniejsza strona postaci znajduje się na ciemniejszym tle, a ciemniejsza strona na jaśniejszym tle. Łatwiej jest uzyskać ten efekt w ciemnym pomieszczeniu.
2. W podobnej aranżacji umieść blendę po ciemniejszej stronie modela. Ustaw go w trzech pozycjach: w kierunku okna, w kierunku aparatu, a następnie w stronę blendy. W przypadku ostatniego ustawienia należy nieco dłużej naświetlać. Przesuwaj blendę do i od modela, aby uzyskać różne proporcje jasności obu części twarzy.
3. Zastosuj nieprzezroczysty materiał do zablokowania części światła padającego z okna na modela. Na przykład, użyj czarnego kartonu do zablokowania światła padającego na dolną część ciała i stwórz miękkie światło punktowe oświetlające głowę i ramiona. Lub przeciwnie, wykorzystaj czarny karton do zablokowania światła padającego na głowę modela - by oświetlić tylko to, co trzyma w ręku: książki, kwiaty, albo dziecko na rękach.
4. Wyszukaj takie miejsca, które mógłbyś nazwać rajem świetlnym. Są to pomieszczenia z białymi ścianami, jasną podłogą i oknami - z co najmniej dwóch stron. Masz tutaj wiele możliwości kształtowania oświetlenia. Model może być owinięty światłem. Gdy do pomieszczenia wpadnie bardziej kontrastowe światło słoneczne, spróbuj je połączyć z miękkim światłem odbitym od ścian i podłogi. Światło pochmurnego dnia utworzy zupełnie miękkie oświetlenie. Niezależnie od tego, możesz przysuwać modela do tego lub innego okna, uzyskując delikatne różnice w oświetleniu stron jego twarzy. Możesz też ustawić go dokładnie między oknami, aby utworzyć równomierne oświetlenie, lub tyłem do okna, aby wykorzystać efekty oświetlenia tylnego. Przy podejmowaniu decyzji, co ma być najciemniejszym obszarem zdjęcia - twarz modela, włosy czy ubranie - pamiętaj o rozpiętości tonalnej.
5. Wykorzystuj wysokie okna. Ponieważ oświetlają one duży obszar, nadają się do oświetlenia całej postaci, grup osób lub modeli wymagających dużej przestrzeni, jak dzieci, tancerze, sportowcy itd.
6. Wykorzystuj małe okna do tworzenia dramaturgii powstałej dzięki szybko spadającemu natężeniu oświetlenia i pamiętaj o prawie odwrotnej proporcjonalności. Ustaw modela blisko niedużego okna, aby zaobserwować, jak szybko ciemnieje nieoświetlona połowa twarzy.
7. Nie unikaj sytuacji słabego oświetlenia. Stosuj reguły zapobiegające poruszeniu aparatu, ale też używaj celowego nieznacznego poruszenia jako środka tworzenia napięcia na fotografii.
8. Sfotografuj ustawiony obok okna talerz z jedzeniem. Najlepsze do tego jest miękkie, rozproszone światło, toteż używaj światła padającego z okien skierowanych na północ lub stosuj materiały rozpraszające bezpośrednie światło słoneczne. Zaaranżuj plan zdjęciowy w taki sposób, aby okno znajdowało się z tyłu kadru (może być widoczne w kadrze lub nie). Spraw, aby światło okienne padało na pożywienie nieco z góry i z tyłu. Stosuj blendy do wypełnienia światłem cieni znajdujących się z przodu planu zdjęciowego lub czarne zastawki do zlikwidowania świateł na potrawach.
Don Marr "Światło zastane w praktyce"
Liczba stron: 128
Format: 210 x 280
Oprawa: miękka
Cena detaliczna: 44,90 zł
