Nieznane prace Libery w Rastrze

Autor: Marta Sinior

18 Październik 2006
Artykuł na: 4-5 minut
W warszawskiej galerii Raster prezentowana jest indywidualna wystawa jednego z najważniejszych współczesnych artystów sztuki krytycznej - Zbigniewa Libery. Ekspozycja składa się z dwóch, dotąd nie pokazywanych grup prac. Pierwsza to czarno-białe fotografie z lat 80., druga - najnowszy projekt artysty zatytułowany "La Vue". Wystawa w Rastrze jest pierwszym pokazem artysty w Warszawie od 1996 roku.

Poniżej publikujemy tekst towarzyszący wystawie:

Po raz pierwszy wywołane odbitki z negatywów z lat 80. ukazują w dużej części dotąd nieznany obszar zainteresowań i fascynacji artysty. To frapująca, miejscami mroczna i wstrząsająca, podróż przez ludzką egzystencję i jej medium - ciało. Najwcześniejsze zdjęcia pochodzą z lat 1981-1982. To swoista artystyczna inicjacja Libery i czas pierwszych manifestacyjnych gestów. Powstaje wówczas dokamerowy "Performance domowy", w którym artysta symuluje samobójstwo, a także "Dla sztuki" - autoportret z wygoloną głową. Praca, jak się okazało profetyczna - w tydzień później Libera został aresztowany i osadzony w więzieniu za druk podziemnej prasy i ulotek.

fot. Zbigniew Libera "Wariat"

Po wyjściu na wolność w 1983 roku powstają kolejne prace fotograficzne, w których Libera - jakby w reakcji na zewnętrzne, "obiektywne" doświadczenie władzy, kontroli i podporządkowania - eksploruje "niejednoznaczność" i anarchizm ludzkiego ciała i psychiki. Bohaterami jego fotografii są pacjenci szpitala psychiatrycznego cierpiący na skrajne formy schizofrenii, maniak rozklejający na murach własne, chorobliwe zapiski czy wreszcie Regina G. - umierająca babka artystki, tracącą kontrolę nad własną świadomością i ciałem, która była też bohaterką pierwszych filmów wideo Libery - "Obrzędów intymnych" i "Perseweracji mistycznej". Osobnym "anarchicznym" obszarem eksploracji jest fenomen transseksualności - artysta filmuje i fotografuje "Hermafrodytę" i "Ładnego chłopca", a także podejmuje genderowe gry z własnym ciałem ("Libera transwestyta"), przywodzące na myśl klasyczne eksperymenty i obsesje surrealistów (Claude Cahun), a zarazem antycypujące krytyczną sztukę ciała lat 90. minionego stulecia.

W całości, zespół fotografii z lat 80. jest wyjątkowym zapisem "niepublicznego" wymiaru ludzkiej egzystencji, ujawnieniem determinujących, ale skrywanych lęków, obsesji, chorób i wreszcie samej śmierci. To zarazem dokumentacja - szaleńczych i autodestrukcyjnych - prób wyzwolenia się od racjonalności, od wewnętrznych i zewnętrznych mechanizmów kontroli.

fot. Zbigniew Libera "Transwestyta"

"La Vue" - najnowszy projekt Libery to seria wielkoformatowych, barwnych fotografii, na poły abstrakcyjnych widoków, które już na pierwszy rzut oka wydają się bardzo odległe od stężonej, egzystencjalnej aury zdjęć z lat 80. W istocie jednak i te prace cechuje typowy dla Libery krytycyzm i dystans wobec tego, co ujawnia się przed nami jako "rzeczywistość". "La Vue" jest dla Libery próbą "widzenia peryferyjnego": "Przez widzenie peryferyjne rozumiem te wszystkie obrazy, które nasz aparat widzenia odrzuca jako śmieci, coś nieostrego, nieprecyzyjnie uchwyconego, zatartego, będącego w ruchu, po prostu wizualne pomyłki, na przykład strona z gazety czy albumu widziana z ukosa, jeszcze zanim ustawimy ją prostopadle do naszego oka." Fotografie z najnowszej serii, są wynikiem takiej właśnie niecodziennej sesji zdjęciowej we wnętrzu kolorowych magazynów i albumów, oglądanych przez obiektyw makro niczym przez szkło powiększające.

Tytuł serii - "La Vue" - zapożyczony został z prozy eksperymentalnego francuskiego pisarza Raymonda Roussela (1877-1933), którego specjalna metoda literacka stała się również inspiracją dla nowych prac Libery. Tak jak u Roussela "język sam pisze", tak u Libery oglądamy sam proces patrzenia, aczkolwiek i tu i tam czeka nas również pełna niespodzianek podróż w świat, z którego istnienia nie do końca zdawaliśmy sobie dotąd sprawę.

fot. Zbigniew Libera "Trup babki"

Tak jak w wypadku prac z lat 80., także najnowsze fotografie Libery można postrzegać w szerszym kontekście społecznym. W tym sensie "La Vue" jawi się jako filozoficzna niemalże próba odzyskania wzroku, uwolnienia go spod władzy skomercjalizowanej kultury wizualnej, zdominowanej przez mass media i przemysł reklamowy. To symboliczne przywrócenie "wolności widzenia".

Zbigniew Libera (1959) debiutował w latach 90. Tworzy obiekty, instalacje, realizacje wideo, posługuje się fotografią, malarstwem, jest autorem działań multimedialnych. Należy do czołowych przedstawicieli nurtu sztuki ciała i sztuki krytycznej. Jego cykl zatytułowany Lego. Obóz koncentracyjny prezentowany był m.in. w Muzeum Żydowskim w Nowym Jorku, dzięki czemu otrzymał międzynarodowy rozgłos oraz miano kontrowersyjnego artysty.

Wystawa prac Zbigniewa Libery prezentowana jest w warszawskiej galerii Raster (ul. Hoża 42 m) od 7 października do 11 listopada 2006 roku.

Skopiuj link
Komentarze
Więcej w kategorii: Wydarzenia
Widok jest piękny - wystawa zbiorowa Okręgu Warszawskiego ZPAF
Widok jest piękny - wystawa zbiorowa Okręgu Warszawskiego ZPAF
Stara Galeria ZPAF zaprasza na wystawę, w której udział biorą członkowie OW ZPAF. Ekspozycja to mnogość spojrzeń i interpretacji hasła przewodniego „Widok jest piękny”. Zdjęcia można...
6
Zofia Rydet. Świat uczuć i wyobraźni - mniej znane oblicze kultowej artystki w MuFo
Zofia Rydet. Świat uczuć i wyobraźni - mniej znane oblicze kultowej artystki w MuFo
Muzeum Fotografii w Krakowie zaprasza na obszerną wystawę kolaży, prezentujących bardziej liryczne oblicze Zofii Rydet, jednej z najważniejszych polskich fotografek w historii....
7
Pamięć teatru. Polska fotografia teatralna od początku istnienia do dziś - ruszyła wirtualna wystawa
Pamięć teatru. Polska fotografia teatralna od początku istnienia do dziś - ruszyła wirtualna wystawa
Instytut Teatralny zaprasza na wirtualną wystawę „Pamięć teatru. Polska fotografia teatralna od początku istnienia do dziś” dostępną pod adresem www.pamiecteatru.pl. To pierwsza w historii tak...
3
Powiązane artykuły
zamknij
Partner:
Zagłosuj
Na najlepsze produkty i wydarzenia roku 2024
nie teraz
nie pokazuj tego więcej
Głosuj