Album Chrisa Niedenthala "13/12 Polska Stanu Wojennego"

13 grudnia 1981. Niby nie aż tak dawno, a jednak czas na tyle odległy, że chciałbym właśnie przypomnieć go w ten sposób. Miałem wtedy 31 lat. Byłem świadkiem stanu wojennego od samego początku do końca. Zdjęcia pokazane w tej książce są osobistym spojrzeniem fotoreportera na mroczny i bolesny okres współczesnej historii Polski - wspomina Chris Niedenthal.

Stan wojenny w pigułce. Chris Niedenthal: "Zbliżając się do Puławskiej zobaczyłem nagle coś, co było kompilacją wielu symboli: kino Moskwa, Czas Apokalipsy, tytuł filmu Coppoli, wóz opancerzony i żołnierze..."

Fotografie w albumie w większości nie były dotąd publikowane w Polsce. Niedenthal wykonał je w okresie stanu wojennego, gdy jako fotoreporter amerykańskiego Newsweeka przebywał w Warszawie. Zajął się dokumentowaniem ówczesnej polskiej rzeczywistość - opór polskiego społeczeństwa przeciwko rzeczywistości stanu wojennego, sceny ze strajków i manifestacji, starcia demonstrantów z milicją na ulicach, a także obrazy życia codziennego - gigantyczne sklepowe kolejki, czy zwykłe dziecięce zabawy na tle burzliwych wydarzeń.

Nikon Z8 + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

15 799 zł

FUJIFILM GFX 100S + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

16 999 zł

Nikon Z6 III + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

10 459 zł

Sony A7 IV + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

9 995 zł

Canon EOS R6 Mark II + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

9 999 zł

Niektóre z tych zdjęć zdążyły już urosnąć do rangi symbolu tamtych czasów w Polsce. Takim zdjęciem jest bez wątpienia fotografia przedstawiająca scoty przed kinem Moskwa, w którym wyświetlany był film "Czas apokalipsy". Poruszające w odbiorze są także fotografie ukazujące tłum pacyfikowany przez ZOMO i milicję, przedstawiające odważnych i dumnych ludzi pokazujących władzy palce ułożone w znak v - victory. Kontrastują z nimi surrealistyczne obrazy tamtych czasów - milicjanci pilnujący sklepu z pieczywem, w którym i tak pewnie nie ma chleba lub też żołnierze w ludzkim odruchu pomagający pchać zepsuty cud PRL-owskiej motoryzacji, czyli Fiata 125.

Świnka z bagażnika. Targ w Grójcu 18 lutego 1982.
fot. Chris Niedenthal

Nie będę wdawał się w żadne komentarze, tym bardziej polityczne. Ograniczam się tylko do opisania okoliczności, w jakich powstały poszczególne fotografie. Robiłem je w każdym miejscu, do którego dotarłem, ale nie byłem wszędzie, na pewno wszystkiego nie widziałem i nie zamierzam udawać, że było inaczej. Do moich zadań jako fotoreportera pracującego dla amerykańskiego "Newsweeka" należało rejestrowanie wszystkiego gdziekolwiek, kiedykolwiek i jakkolwiek się dało. - powiedział Niedenthal

Warto przypomnieć, że w tamtym czasie już samo robienie zdjęć na polskich ulicach było trudne i wymagało nielada zręczności. Wysłanie ich za granicę wydawało się przedsięwzięciem niemożliwym. Chris Niedenthal nie chciał wywozić ich sam, bojąc się, że nie zostanie z powrotem wpuszczony do Polski. Czas naglił, wydawca niecierpliwił się. Fotograf wpadł na ryzykowny pomysł. Z Dworca Gdańskiego w Warszawie odjeżdżały pociągi do Berlina Zachodniego. Zjawił się tam na kilkanaście minut przed odjazdem pociągu i w pośpiechu szukał kogoś, komu można by powierzyć przesyłkę z filmami. Nie było łatwo. Ludzie bali się. W końcu paczkę zgodził się zabrać student z RFN. Przesyłka trafiła do adresata na czas. Zdjęcia obiegły cały świat i uświadomiły ludziom na Zachodzie, co naprawdę dzieje się za żelazną kurtyną. Dzisiaj zebrane w albumie "13/12 Polska stanu wojennego" nie tylko dokumentują znaczące wydarzenia z polskiej historii, ale przypominają jak wyglądało, całkiem jeszcze niedawno, zwykłe życie nasze lub naszych bliskich.

Armaty na kwiaty. Wodne armatki używane do przepędzania ludzi. Plac Zwycięstwa, Warszawa, 16 sierpnia 1982. fot. Chris Niedenthal

Poniżej informacje o autorach albumu:

Chris Niedenthal urodził się w 1950 w Londynie. W 1973 roku postanowił odwiedzić kraj swoich rodziców i pozostał w Polsce do dziś. Od 1978 roku współpracował z Newsweekiem, a w czasie stanu wojennego był jego stałym fotografem. Współpracował również z takimi pismami jak: Time, Der Spiegel, Geo, Forbes i inne. Jego prace były wielokrotnie nagradzane, a w 1986 r. otrzymał prestiżową nagrodę World Press Photo za portret Janosa Kadara. Autor albumu Polska Rzeczpospolita Ludowa. Rekwizyty (2004).

Maciej Buszewicz profesor, grafik designer, dyplomant warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych z 1979 roku, gdzie obecnie prowadzi Pracownię Dyplomową Projektowania Książki. W latach ubiegłych prowadził również działalność pedagogiczną w zakresie projektowania graficznego za granicą. (Holandia, RFN, Turcja, USA). W 1992 roku otworzył prywatne studio projektowe B? Grafika Wydawnicza. Zdobył ponad 20 nagród głównych w konkursie na najpiękniejszą książkę roku Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek.

Sprawdź najlepsze promocje >

Obiektyw Tamron 70-180 mm f/2.8 Di III...

4499 PLN

Sprawdź

Aparat cyfrowy Sony A7 IV body...

9995 PLN

Sprawdź

Aparat cyfrowy FujiFilm GFX 100II -...

36999 PLN

Sprawdź

Aparat cyfrowy Sony A7S III body...

14774 PLN

Sprawdź

Obiektyw Sigma A 24-70 mm f/2.8 DG DN...

5590 PLN

Sprawdź

Obiektyw Nikon Nikkor Z 35 mm f/1.4

2749 PLN

Sprawdź

okładka albumu Chrisa Niedenthala "13/12 Polska Stanu Wojennego"

Album 13/12 Polska stanu wojennego dostępny będzie w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej. Autorem fotografii jak i wszystkich komentarzy w albumie jest Chris Niedenthal.

Opracowanie graficzne: Maciej Buszewicz

Objętość: 224 strony

Cena: 120 zł (wersja polska), 150 zł (wersja angielska)

Wydawcą albumu Chrisa Niedenthala jest Edipresse Polska S.A.