Autofokus Nikona D3

W Nikonie D3 zastosowano nowy czujnik AF - Multi Cam 3500FX - następcę modułu Multi Cam 2000 znanego z serii D2. Udostępniono też rekordową ilość pól autofokusa - aż 51, w tym 15 krzyżowych. Warto podkreślić, że pola krzyżowe działają nie tylko ze szkłami o jasności rzędu f/2.8, lecz również całą piętnastkę można wykorzystać z obiektywami znacznie ciemniejszymi - do f/5.6 włącznie. Ma to niebagatelne znaczenie dla fotografów pracujących z długimi teleobiektywami, w których minimalna liczba przysłony dotychczas najczęściej uniemożliwiała użycie pól krzyżowych. Pracę autofokusa można precyzyjnie dostroić do swoich potrzeb przełączając między użyciem jednego pola, a Dynamic-area AF - trybem, w którym wybieramy jeden punkt, a AF wspomaga się polami wokół tego wybranego. Dodatkowo możemy zdecydować czy użyć 8, czy 20 sąsiednich punktów. Możliwy jest również wybór wszystkich 51 pól w trybie Dynamic-area AF. Może to być szczególnie przydatne przy fotografowaniu dynamicznych sytuacji, gdy nie możemy przewidzieć kierunku ruchu obiektów.

Inne dostępne tryby to Dynamic-area AF 3D-tracking i Auto-area AF, które opiszemy dokładnie w kolejnym artykule, dotyczącym 1005-polowego czujnika RGB.

Nikon Z8 + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

15 699 zł

FUJIFILM GFX 100S + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

16 999 zł

Nikon Z6 III + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

10 399 zł

Sony A7 IV + 1300 zł Sony Cashback

9 995 zł

Canon EOS R6 Mark II + 500 zł Canon Cashback

9 999 zł

moduł AF w Nikonie D3

Nikon D3 pozwala na ustawianie ostrości na dwa sposoby, w zależności od okoliczności i użytego trybu fotografowania (normalnego bądź Live View). Podstawowym sposobem działania autofokusa w lustrzankach, w tym również w Nikonie D3, jest tzw. detekcja fazy. Mechanizm wykorzystywany w tej metodzie przypomina nieco ostrzenie na matówce z klinem, znane z wielu manualnych aparatów. Na matówce z klinem uzyskujemy dwa obrazy jednego przedmiotu, przesunięte nieco względem siebie. Tak długo kręcimy pierścieniem ostrości, aż dwa obrazy złączą się w jeden - co oznacza, że ostrość jest ustawiona. Autofokus działający na zasadzie detekcji fazy również wykorzystuje dwa obrazy, uzyskane za pomocą specjalnych soczewek rozdzielających (separator lens) umieszczonych bezpośrednio przed czujnikami AF. Na podstawie badania różnicy między tymi obrazami system wie, w którą stronę i o ile powinien przesunąć odpowiednie soczewki w obiektywie. Oczywiście wszelkie obliczenia trwają niezwykle krótko, dzięki czemu ta metoda ustawiania ostrości działa sprawnie i szybko.

rozkład 51 pól autofokusa, w środkowej sekcji pola krzyżowe

Drugi z mechanizmów ustawiania ostrości polega na tzw. detekcji kontrastu. Przyjmuje się, że dany fragment obrazu jest ostry, gdy kontrast w tym miejscu osiągnie maksymalną wartość. Detekcja kontrastu jest stosowana w aparatach kompaktowych (na przykład serii Coolpix). System analizuje obraz z matrycy, przesuwa odpowiednie soczewki i gdy zanotuje największą wartość kontrastu uznaje, że ostrość jest ustawiona. Minusem takiego rozwiązania jest czas działania - system nie wie, czy sfera ostrości jest przed czy za obiektem, więc musi sprawdzać kontrast raz za razem, aż do skutku. Plusem jest duża precyzja tej metody - ostrość ustawiana jest na obrazie, który przebył już całą drogę optyczną i ostatecznie dotarł do matrycy.

aktywne pole autofokusa zmieniamy używając 8-kierunkowego wybieraka, poniżej przełącznik ilości wykorzystywanych pól

Nikon D3 działający w normalnym trybie wykorzystuje oczywiście detekcję fazy. Natomiast Live View umożliwia wybranie między trybem ręcznym a statywowym. W trybie ręcznym Live View autofokus działa tak jak przy normalnym fotografowaniu z użyciem wizjera - na czas ostrzenia lustro jest opuszczane i obraz znika z ekranu LCD. W statywowym trybie Live View autofokus działa na zasadzie detekcji kontrastu - obraz cały czas dociera do matrycy i cały czas jest wyświetlany na ekranie. Niezbyt szybkie działanie rekompensowane jest wysoką precyzją, nieograniczonym wyborem punktu ustawiania ostrości, w tym również za pośrednictwem ekranu i myszki podłączonego komputera.

dostrajanie autofokusa do konkretnego obiektywu

Dość powszechnym problemem związanym z działaniem autofokusa jest pojawiający się czasami back focus lub front focus - niedoskonałość zestawu aparat-obiektyw polegająca na ustawieniu sfery ostrości odpowiednio za lub przed fotografowanym obiektem. W Nikonie D3 do każdego typu obiektywu można wprowadzić indywidualną korektę, która zostanie zapamiętana przez aparat. Tym samym znika konieczność oddawania sprzętu do serwisu w celu wyregulowania celności AF.

W kolejnym artykule przyjrzymy się działaniu 1005-polowego czujnika RGB, który również wpływa na pracę układu AF. Cykl powstaje we współpracy z firmą Nikon Polska.