Newsletter
Newsletter
Fotopolis.pl: Czy w erze dynamicznego rozwoju fotografii cyfrowej, tradycyjna fotografia czarno-biała jest jeszcze atrakcyjna dla fotografów i kolekcjonerów sztuki?
Adrian Spuła / Lablab: Zainteresowanie fotografią czarno-białą zarówno wśród profesjonalistów jak i wśród entuzjastów medium nie słabnie. Widać to wyraźnie na łamach najważniejszych światowych magazynów czy w internetowych galeriach fotografów. Powiększenia na klasycznym srebrowym papierze barytowym są wciąż najpewniejszą inwestycją dla kolekcjonerów sztuki i chlubą fotografów na ich autorskich wystawach. Końcowym efektem twórczości fotograficznej zawsze była odbitka. Dróg do jej powstania jest wiele. Oprócz tradycyjnego powiększenia z negatywu pod powiększalnikiem, w historii fotografii pojawiły się takie formy jak np. fotogramy (Man Ray, Christian Schad), obrazy uzyskane za pomocą samego wywoływacza (Andrzej Pawłowski) czy wykorzystujące zjawisko ciemnienia bezpośredniego (Jiri Sigut). Komputerowa obróbka obrazu jest kolejnym narzędziem, którym dysponuje współczesny fotograf. Aby dorównać jakością i trwałością klasycznej odbitce srebrowej brakowało tylko sposobu jak plik cyfrowy "przelać" na szlachetny baryt. Dziś jest to już możliwe, dzięki połączeniu technologii Laser Print firmy Durst i papieru Ilford Galerie FB Digital Silver.
Czym jest Ilford Galerie FB Digital Silver?
To najwyższej jakości srebrowy papier na podłożu barytowym przeznaczony do naświetleń cyfrowych (tzw. Laser Print).
Papier srebrowy na podłożu barytowym, co to takiego?
To papier światłoczuły wykorzystywany od lat w fotografii czarno-białej. Jego główne zalety to szeroka skala tonalna oraz ponad stuletnia gwarancja trwałości. Czarno-białe fotografie przeznaczone na sprzedaż (zwłaszcza dla zbiorów muzealnych i kolekcji prywatnych) powinny być naświetlone na papierze barytowym.
Czy fotografia na papierze FB Digital różni się od tej wykonanej na klasycznym papierze barytowym?
Nie, jest on identyczny jak produkowany od lat i doceniany przez fotografów i galerników na całym świecie Ilfobrom Galerie Double Weight Fiber Base Paper.
_1475239688.jpg)
_968856305.jpg)
_1094526942.jpg)
Czym więc różni się papier FB Digital od Ilfobrom Galerie?
Te dwa papiery różnią się jedynie uczuleniem spektralnym. Aby wykorzystać moc wszystkich trzech laserów Lambdy (RGB) emulsja FB Digital została uczulona w pełnym zakresie światła widzialnego.
Jaką strukturę i tonację ma papier FB Digital?
FB Digital jest produkowany jako papier glossy (błyszczący). Suszony jest metodą "na zimno", dzięki czemu finalny obraz przyjmuje strukturę półmatową. Tonację obrazu można kontrolować używając różnych wywoływaczy. Standardowo używamy wywoływacza, który daje odcień obrazu neutralny do lekko ciepłego. Gotową fotografię można oczywiście tonować w specjalnych tonerach chemicznych (selenowym, sepiowym, niebieskim itp.), co nie tylko zmienia ich barwę, ale też przedłuża trwałość archiwalną.
Jak wygląda proces powstawania obrazu czarno-białego na papierze FB Digital?
Najpierw plik jest naświetlany w naświetlarce Durst Lambda na papier FB Digital (Laser Print). Następnie, w całkowitej ciemności, papier jest przenoszony z naświetlarki do ciemni fotograficznej, gdzie poddaje się go obróbce chemicznej. Mniejsze formaty są wywoływane w tradycyjnych kuwetach, większe w specjalnych tankach umożliwiających wołanie przeciągowe papieru zwiniętego w roli. Po zakończeniu wywoływania odbitka poddawana jest kąpielom - kolejno w przerywaczu i utrwalaczu. Dopiero teraz można włączyć światło. Po wstępnym płukaniu papier poddaje się kąpieli w specjalnym roztworze archiwizacyjnym, następnie w czystej wodzie. Na koniec trzeba odsączyć nadmiar wody i umieścić papier na jednym ze specjalnie przygotowanych blatów emulsją do góry i po przyklejeniu brzegów taśmą wodną pozostawić aż do całkowitego wyschnięcia.
Co to jest Laser Print?
Laser Print (zwany popularnie Digital C-Print lub Lambda C-Print) to naświetlenie za pomocą trzech laserów RGB w cyfrowej naświetlarce Durst Lambda na tradycyjnym papierze światłoczułym, wywołanym następnie w procesie RA-4 (fotografia kolorowa) lub w chemii czarno-białej. W drugim przypadku poprawną jest tylko nazwa Laser Print (litera "C" w nazwie C-Print to skrót od ang. "chromogenic"). Obraz kolorowy otrzymany w technologii Laser Print dysponuje taką samą przestrzenią kolorystyczną jak odbitka powiększalnikowa i jest naświetlany za pomocą laserów imitujących pełne widmo światła widzialnego. Rozdzielczość naświetlania wynosi 400 ppi, a powstały obraz cechuje rozdzielczość widoczna wynosząca 4000 dpi.
Jakie maksymalne powiększenie można uzyskać na papierze FB Digital?
Lambda jest w stanie naświetlić całą rolkę papieru (czyli 127 cm x 30 m). Podczas standardowej produkcji nie przekraczamy jednak formatu 122x180 cm. Większe odbitki są możliwe, ale ze względu na trudności technologiczne związane z suszeniem tak dużych fotografii są traktowane jako zlecenia niestandardowe i wyceniane indywidualnie.
Dlaczego powiększenie na papierze FB Digital jest droższe od druku i powiększeń na papierze C-Print?
FB Digital to najwyższej jakości papier o podłożu barytowym i jako taki materiał jest sam w sobie bardzo kosztowny. Również obróbka takiego papieru jest bardziej czaso- i pracochłonna. Aby zapewnić jakość archiwalną cały proces musi być przeprowadzony bardzo dokładnie (samo płukanie trwa ok. godziny, a suszenie do 24 godzin).
Czy wydruk z plotera na papierze barytowym jest tym samym co FB Digital?
Nie, wydruk z plotera jest tylko wydrukiem i powstaje za pomocą nałożenia na papier warstwy tuszu pigmentowego. Emulsja papieru FB Digital jest zbudowana ze światłoczułych halogenków srebra, które po naświetleniu i wywołaniu tworzą obraz srebrowy. Ta technologia jest o wiele trwalsza i szlachetniejsza niż druki pigmentowe.
Czym różni się naświetlenie pliku czarno-białego na papierze FB Digital od naświetlenia tego samego pliku na papierze kolorowym (C-print)?
Sam proces naświetlania w Lambdzie przebiega identycznie. Różnica, i to znaczna, dotyczy procesu obróbki chemicznej i budowy tych papierów. Papier kolorowy (C-Print) jest zbudowany z trzech światłoczułych warstw srebrowo-pigmentowych. Po wywołaniu, odbieleniu i utrwaleniu powstaje obraz, który tworzą kolorowe pigmenty. Uzyskanie neutralnej skali szarości na tym papierze jest bardzo trudne, a powtarzalności efektów nie da się zagwarantować. Emulsja papieru C-Print zabezpieczona jest warstwą materiału z tworzywa sztucznego (RC), co przyśpiesza jego obróbkę, ale obniża trwałość w porównaniu do papieru na podłożu barytowym (FB).
Czy lepiej jest zeskanować negatyw i naświetlić go na papierze FB Digital czy wykonać tradycyjną odbitkę pod powiększalnikiem?
To zależy. W przypadku negatywu bez skaz mechanicznych, prawidłowo naświetlonego i wywołanego, różnica będzie niewielka. Należy jednak pamiętać, że skan możemy "poprawić" w programie graficznym (wyretuszować, poprawić skalę tonalną, rozjaśnić lub przyciemnić fragmenty). Do tego dochodzi cały wachlarz manipulacji cyfrowych nieosiągalnych pod powiększalnikiem. Szczególnie przy bardzo dużych powiększeniach zalety naświetleń na FB Digital są wyraźnie widoczne; gęstość optyczna i ostrość są równomierne na całej powierzchni naświetlenia, co jest bardzo trudne do uzyskania pod powiększalnikiem ze względu na możliwości obiektywu (który najlepiej ostrzy na środku pola) i ograniczenia konstrukcyjne samego powiększalnika. Nie bez znaczenia jest też to, że naświetlenia cyfrowe są powtarzalne, a podgląd efektu końcowego mamy na monitorze komputera.
Jak należy przygotować plik cyfrowy do naświetlenia na papierze FB Digital?
Celem osiągnięcia pożądanego efektu, konieczna jest umiejętna konwersja do skali szarości przy edycji pliku. Następnie obraz należy powiększyć do formatu docelowego w rozdzielczości 400 dpi. Dodatkowo - szczególnie przy pracy na plikach z apartu cyfrowego - warto dodatkowo nanieść ziarno za pomocą filtru do Photoshopa (np. SilverEfex). Plik powinien mieć zadany wymiar docelowy i rozdzielczość 400dpi. Wszystkie warstwy powinny być spłaszczone, a obraz powinien być zapisany jako TIFF z LZW lub 8-bitowy JPG w maksymalnej jakości i z załączonym profilem gray gamma 2.2.
Czy każdy skan nadaje się do naświetlenia na papierze FB Digital?
Oprócz rozdzielczości ważna jest jakość skanu. Kiepskiej jakości skaner rozmyje ziarno i zgubi szczegóły w światłach i cieniach. W laboratorium Lablab używamy skanera Flextight X5 firmy Hasselblad. Zrobiliśmy eksperyment i po zeskanowaniu klatki z filmu małoobrazkowego i naświetleniu jej na papierze Ilford FB Digital w formacie 100x150 cm ostrość, kształt ziarna i tonalność były takie same jak przy powiększeniu tej samej klatki za pomocą tradycyjnego powiększalnika.
Czy w internecie można znaleźć jakieś informacje technologiczne dotyczące papieru FB Digital?
Tak, dla zainteresowanych danymi dotyczącymi osiągalnych D-maxów (maksymalna czerń), budową czy obróbką chemiczną papieru FB Digital producent udostępnia na swojej stronie ich szczegółową specyfikację: www.ilfordphoto.com
