"Trudne zdjęcia staną się łatwe" (część 2) - kurs fotografii cyfrowej

Makrofotografia

Praktycznie każdy aparat cyfrowy posiada możliwość bliskiego ogniskowania, zwaną trybem makro, która pozwala na wykonywanie zdjęć z bardzo małej odległości. Z technicznego punktu widzenia obiektyw makro to taki, przez który oglądamy obiekty w naturalnych lub większych niż w rzeczywistości rozmiarach. Jednak producenci obiektywów rozciągnęli tę nazwę na wszystkie obiektywy, które umożliwiają wykonywanie zdjęć z odległości bliższej niż kilkadziesiąt centymetrów.

Obiektywów typu makro nie spotykamy w aparatach kompaktowych na film 35 mm, ponieważ kadrowanie zdjęć makro - co jest niesłychanie istotnym aspektem makrofotografii - przez wizjer jest niemożliwe. Aparaty cyfrowe dzięki możliwości podglądu obrazu na ekranie LCD są idealnie przystosowane do wykonywania zbliżeń.

Rysunek 14.14. Zdjęcia te wyjaśniają, dlaczego lampa błyskowa działa niekorzystnie w przypadku fotografowania przedmiotów odbijających światło. Próbuj różnych kombinacji ustawień światła i tła, aby osiągnąć zamierzony cel.

Od góry: lewe zdjęcie: lampa błyskowa wbudowana w aparat, prawe zdjęcie: pojedynczy reflektor, na dole lewe zdjęcie: dwa reflektory, prawe zdjęcie: dwa reflektory, ciemnogranatowe tło]

W niektórych aparatach tryb makro działa tylko przy najdłuższej ogniskowej, a w niektórych - przy najkrótszej. W przypadku kilku aparatów możemy korzystać z trybu makro w całym zakresie długości ogniskowej. Preferowana jest dłuższa ogniskowa, bo pozwala na pracę w pewnym oddaleniu od fotografowanego przedmiotu.

Z jak bliska można fotografować w trybie makro? Niektóre aparaty osiągają w tej dziedzinie lepsze rezultaty. Zdjęcia na rysunku 14.14 były maksymalnymi zbliżeniami, jakie mogłem osiągnąć, używając aparatu Olympus E-10. Rysunek 14.15 przedstawia dla porównania zdjęcia wykonane innymi aparatami.

Jak można zaobserwować na rysunku 14.15, z niektórymi aparatami można podejść bardzo blisko. Sony DSC-85 może ustawić ostrość bardzo blisko - praktycznie tuż przed pierwszą soczewką obiektywu, ale tylko przy najkrótszej długości ogniskowej. Nikon CoolPix 995 również potrafi ustawić ostrość bardzo blisko, lecz w tym przypadku przy praktycznie każdej ogniskowej. Umożliwia to wykonywanie bardzo dużych zbliżeń bez konieczności użycia opcjonalnych obiektywów.

Rysunek 14.15. Jaka odległość jest wystarczająca? Zdjęcia te zostały wykonane z minimalnej dostępnej dla poszczególnych aparatów odległości, dla której mogły ustawić ostrość.
Od góry: Canon D30 (z obiektywem 50 mm macro), Sony DSC-85 i Nikon CoolPix 995

Zdjęcia wykonane makroobiektywem firmy Canon 50 mm f/2,5 (którego użyłem do wykonania niemal wszystkich zdjęć produktów w rozdziałach od 1. do 6.) są niesłychanie ostre, ale wymagany jest zakup specjalnego pierścienia-adaptera za około 800 zł, aby można było ustawiać ostrość w odległości mniejszej niż kilkanaście centymetrów.

W przypadku makrofotografii odpowiednie oświetlenie fotografowanego przedmiotu staje się bardzo kłopotliwym zadaniem, ponieważ aparat znajduję się tak blisko przedmiotu, że zasłania światło. Wbudowana lampa błyskowa nie jest zbyt pomocna, ponieważ przy dużych zbliżeniach w większości przypadków motyw główny znajduje się poza obszarem obejmowanym przez światło lampy. Nawet gdyby motyw główny został objęty przez światło lampy, jest ono zbyt silne, przez co otrzymane w rezultacie zdjęcie będzie prześwietlone.

Przy małych odległościach głębia ostrości drastycznie maleje, dlatego kadrowanie i ustawianie ostrości wymagają subtelnego podejścia. Małe otwory przysłony zwiększają głębię ostrości, ale wymuszają stosowanie dłuższych czasów naświetlania. W celu wyeliminowania możliwości rozmycia zdjęcia spowodowanej drganiami aparatu zwykle potrzebny jest statyw. Wielu fotografów korzysta z pilota zdalnego sterowania, wężyka spustowego lub samowyzwalacza, wykonując zbliżenia, aby zredukować wibracje powstałe podczas naciskania spustu migawki.

Lista niezbędnych i opcjonalnych akcesoriów potrzebnych do fotografowania małych obiektów i makrofotografii

Niezbędne akcesoria:

• aparat z trybem ogniskowania makro.

Akcesoria opcjonalne:

• pilot zdalnego sterowania,
• wężyk spustowy lub samowyzwalacz,
• zewnętrzna lampa błyskowa,
• papier lub inne gładkie tło.

Rady i wskazówki:

• Kiedy fotografujesz pod gołym niebem, staraj się umiejscowić zewnętrzną lampę błyskową z boku, lub nawet z tyłu kwiatów, liści i innych małych obiektów.
• Do fotografowania owadów na ziemi używaj małego stołowego statywu.
• Aby uzyskać efekt światła wypełniającego podczas fotografowania pod gołym niebem, możesz użyć małej lampki lub kawałka folii aluminiowej.