![Nikon Nikkor Z 50 mm f/1.4 - zdjęcia przykładowe [RAW]](/i/images/6/7/6/d2FjPTMxN3gxLjUwMA==_src_236676-DY6A0289_min.jpg)
Newsletter
Newsletter
Zapach utrwalacza w ciemni, unikatowe, autorskie odbitki, zwoje klisz i stare aparaty - świat, który trąci myszką? Wręcz przeciwnie - tradycyjna fotografia srebrowa jest wciąż najwyżej ceniona na rynku kolekcjonerskim, wielu wybitnych fotografów dochowuje jej wierności, a nowi zwolennicy wciąż dołączają do tego elitarnego grona. To przecież korzenie fotograficznej sztuki, a technika cyfrowa jest jej konsekwencją. Warto sięgnąć do tradycji, która pozwoli zrozumieć fotografię od podstaw, poszerzy świadomość i stworzy solidną bazę do poszukiwania własnego stylu.
Inspiracja z przeszłości, czyli po co nam historia
200 lat historii fotografii podpowiada jak rozwiązywać własne dylematy. Zamiast wyważać otwarte drzwi, warto, oglądając albumy i wystawy, uczyć się od najlepszych podejścia do tematu, kompozycji i oświetlenia. Anegdoty z życia fotografów pasjonują i często inspirują nas do kreatywnego działania w trudnych sytuacjach. Czy odważyłbyś się wyrwać z ust cygaro Winstonowi Churchillowi, który niechętnie poświęcił ci dwie minuty na zrobienie portretu? Tak zrobił Yousuf Karsh, autor najsłynniejszego portretu polityka, w którym doskonale uchwycił budzącą respekt, groźną postać.
Tradycja w praktyce
1. Wybierz aparat
Tradycyjne aparaty oferują świetną jakość za niewielką cenę. W zależności od potrzeb możesz sięgnąć po różne formaty: mały obrazek na film 35mm, jeśli fotografujesz bez statywu, średni - na film 60 mm lub wielki format na cięte klisze wielkości 9 na 12 cm lub większe. Ten ostatni odznacza się wyjątkową jakością i plastycznością obrazu, daje możliwość zmian płaszczyzny ostrości oraz korekty perspektywy, na przykład przy fotografowaniu architektury. Możesz zabawić się w samodzielną budowę kamery otworkowej - prostego urządzenia optycznego, pierwowzoru aparatu, znanej już w antycznych Chinach i Grecji. Jej użycie pozwala zrozumieć zasady powstawania obrazu fotograficznego i odświeża spojrzenie na estetykę.
2. Mniej znaczy lepiej
Fotografia tradycyjna wymaga większej dyscypliny i koncentracji niż cyfrowa. Nie mamy nieskończonej liczby klatek do wypstrykania i nie strzelamy na ślepo. Przed zrobieniem zdjęcia trzeba chwilę pomyśleć, precyzyjnie zakomponować i uważnie nastawić ekspozycję. Na początek dobrze jest wybrać motywy nie uciekające szybko sprzed obiektywu, które pozwolą na chwilę zastanowienia nad właściwą kompozycją.
_1475239688.jpg)
_443908423.jpg)
_968856305.jpg)
_1877607562.jpg)
Nawet posługując się lustrzanką cyfrową warto regularnie robić popularne ćwiczenie: wychodzimy na spacer z założeniem, że nie zrobimy więcej niż 24 lub czy 36 zdjęć, tyle ile mamy klatek na filmie małoobrazkowym. W efekcie otrzymamy mniej zdjęć, ale będą bardziej trafione i nie namęczymy się długo z ich wyborem przy komputerze. Praca na filmie pomaga również wytrenować oko w szybkim podejmowaniu trafnych decyzji w dynamicznych sytuacjach.
3. Czarno-biały motyw
Decyzja o tym, czy zdjęcie będzie kolorowe czy nie, powinna zostać podjęta przed jego wykonaniem. Motyw, który przyciąga głównie kolorem nie przełoży się na dobry czarno-biały obraz. Trzeba nauczyć się myśleć w czerni i bieli, tak jak rysownik lub grafik, który ma do dyspozycji tylko jedną farbę. Czarno-biały obraz składa się z elementów graficznych, dlatego zwracajmy uwagę na graficzne formy w otoczeniu: linie, które powstają na krawędzi światła i cienia, płaszczyzny o wyraźnie różnej jasności, układające się we wzory i figury oraz mocne, interesujące cienie.
Użycie czerni i bieli zamiast koloru stwarza obrazy oddalone od rzeczywistości, które przemawiają formą, nastrojem i metaforą. Kolor ma bardzo mocne i rozpraszające działanie, a rezygnacja z niego pomoże nam skoncentrować uwagę na tym, co w danej fotografii najistotniejsze.
4. Podążaj za światłem
Szukając monochromatycznych kadrów w kolorowym świecie obserwuj grę światła i cienia, skalę szarości pomiędzy skrajną bielą i czernią, skoncentruj się na abstrakcyjnej formie i elementach graficznych takich jak faktura czy rytm. Wykorzystaj różne rodzaje oświetlenia: rozproszone, skierowane, spróbuj ujęć pod światło.
5. Uroda ziarna
Tradycyjną fotografię srebrową charakteryzuje ziarno, które może stać się dodatkowym środkiem wyrazu. Już w trakcie zakładania filmu do aparatu podejmujesz decyzję jak będzie wyglądała odbitka. Filmy o niskiej czułości: 50, 100 i 200 ISO cechuje małe ziarno i wyższy kontrast. Wysokoczułe filmy, powyżej 400 ISO, dają obrazy mniej kontrastowe, o większym ziarnie. Na ziarnistość negatywu wpływa też wywoływacz oraz sposób wołania: czas i temperatura. Jeśli chcesz wykorzystać urodę dużego ziarna wybierz wysokoczuły negatyw 3200 ISO, wywołuj go w podwyższonej temperaturze intensywnie poruszając koreksem.
6. Unikatowe odbitki
Praca w ciemni wymaga czasu i cierpliwości, ale jest świetnym antidotum na godziny spędzane przy komputerze. To zabawa manualna i bezpośredni kontakt z magiczną stroną fotografii. Każda odbitka jest inna, nosi indywidualny rys autora, który metodą prób i błędów dochodzi do tego jak skopiować negatyw, żeby wydobyć maksimum wyrazu w finalnym obrazie.
Domową ciemnię można zorganizować przy niewielkich nakładach finansowych. Pomieszczenie, w którym będziemy pracować musi być światłoszczelne, oświetlamy je lampą ze specjalną żarówką lub filtrem, możemy na ten cel zaadaptować nawet łazienkę. Sprzęt ciemniowy nie jest skomplikowany i bez ryzyka można kupić używane egzemplarze na aukcjach internetowych lub w komisach. Potrzebny jest przede wszystkim powiększalnik z dobrym obiektywem, zegar ciemniowy, maskownica do mocowania papieru oraz kuwety do wywoływania i utrwalania odbitek. Wszelkie rady i opisy obróbki zdjęć znaleźć można w fachowej literaturze oraz w Internecie, a najlepiej zobaczyć jak to się robi na własne oczy. W ciemni najważniejsza jest praktyka i to, co skomplikowane w teorii, w rzeczywistości wymaga tylko wprawy.
7. Nie bój się pomyłek i eksperymentów
Nie wyrzucaj pochopnie zdjęć z usterkami. Czasami przypadkowe zaświetlenie, bliki, czy nieostrość można wykorzystać jako środek wyrazu, pod warunkiem, że robi się to świadomie i kreatywnie.
Tradycyjne metody pozwalają odkryć nowy wymiar fotografii, czego życzę wszystkim miłośnikom dobrych zdjęć.
Tekst i zdjęcia: Anita Andrzejewska - - absolwentka grafiki na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, fotografka, podróżniczka i ilustratorka książek dla dzieci, wykładowca Akademii Nikona, gdzie poznać tradycyjną fotografię można podczas zajęć Tradycyjna ciemnia fotograficzna - podróż do źródeł, Historia fotografii w anegdocie i Camera Obscura.
Więcej porad Anity Andrzejewskiej nt. ciemni fotograficznej na portalu Szeroki Kadr, gdzie udziela także wywiadu jako fotograf miesiąca.
