Wystawa "Cztery pory Gierka. Polska 1970-1980 w zdjęciach z Agencji FORUM" w Domu Spotkań z Historią w Warszawie

Autor: Marcin Grabowiecki

6 Sierpień 2010

Artykuł na: 4-5 minut

Dom Spotkań z Historią i Agencja FORUM zapraszają na wystawę fotograficzną "Cztery pory Gierka. Polska 1970-1980 w zdjęciach z Agencji FORUM". Wystawa prezentuje "dekadę Gierka" - okres spektakularnych sukcesów (czasu wyjazdów zagranicznych, wzrostu zamożności) i jednocześnie kłopotów gospodarczych. Niezwykle ciekawą i oryginalnie wyeksponowaną prezentację możemy oglądać do 31 października 2010 w DSH w Warszawie. Polecamy!

Koszalin, 7 września 1975. Centralne Dożynki. Fot. Chris Niedenthal/FORUM

Państwo realnego socjalizmu było głęboko osadzone na tradycyjnym fundamencie kulturowym i w niemałej mierze funkcjonowało w rytmie wyznaczonym przez pory roku. To do nich dopasowano oficjalną, partyjno-państwową obrzędowość. Ta propagandowa nowoczesność Polski Gierka była w rzeczywistości fasadą, a zależność gospodarki, komunikacji, rolnictwa od kaprysów pogody - zimy, suszy, opadów - była olbrzymia. Nie bez powodu krążył dowcip, że "nie potrzeba Bundeswehry, nam wystarczy minus cztery". To stało się podstawą pomysłu wystawy - przedstawienia dekady Gierka przez pryzmat pór roku - mówi Jerzy Kochanowski, autor scenariusza wystawy.

Na ponad 150 zdjęciach autorstwa m.in. Chrisa Niedenthala, Jana Morka, Sławka Biegańskiego, Macieja Osieckiego czy nestora polskich fotoreporterów, Aleksandra Jałosińskiego, zaprezentowana została Polska lat 70. - sceny z życia codziennego oraz wydarzeń społeczno-politycznych (wypoczynek, praca, święta i obrzędy religijne, moda, festiwale i zabawy, sceny uliczne, zakupy, oficjalne uroczystości). Typowe dla tego okresu obrazy to petenci w urzędzie, podróże Fiatem 126p, przepełnione plaże w Międzyzdrojach, przedświąteczne zakupy w domu handlowym "Sezam", zjazdy partii, przygotowania do 1 Maja, dożynki centralne, "niedziele czynu partyjnego", propagandowe budowy socjalizmu (budowa Huty Katowice, kopalni węgla brunatnego w Bełchatowie, Dworca Centralnego, osiedli mieszkaniowych z wielkiej płyty), żniwa w PGR.

Nikon Z8 + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

15 699 zł

FUJIFILM GFX 100S + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

16 999 zł

Nikon Z6 III + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

10 399 zł

Sony A7 IV + 1300 zł Sony Cashback

9 995 zł

Canon EOS R6 Mark II + 500 zł Canon Cashback

9 299 zł

Choć PRL aspirowała wtedy do pozycji dziesiątej potęgi gospodarczej świata, to już w latach 1974-1975 zaczął się głęboki kryzys, zarówno struktur władzy, jak gospodarki, która nie była sobie w stanie poradzić sobie nie tylko z głodem mieszkaniowym i niedoborem mięsa, ale również z brakiem papieru toaletowego i przysłowiowego sznurka do snopowiązałek.

Warszawa, 1970. Sprzedaż napojów z saturatora. Fot. Wojciech Możdżyński/FORUM

Zdjęcia prezentowane na wystawie wybraliśmy spośród 15 tysięcy fotografii z lat 70., zgromadzonych w agencji FORUM. Pochodzą z prywatnych archiwów fotografów; odnajdywaliśmy nieraz je po wielomiesięcznych, prawie detektywistycznych poszukiwaniach.

To piękna, humanistyczna fotografia. Zdjęcia dokumentują życie ludzi w kraju za "żelazną kurtyną", proces kostnienia systemu i triumf komunizmu. Są zapisem lat 70. dalekim od propagandowego obrazu znanego z "Trybuny Ludu", "Życia Warszawy" czy "Dziennika Telewizyjnego" - mówią Krzysztof Wójcik i Tomasz Gleb z Agencji FORUM, fotoedytorzy wystawy.

Wystawę otwiera ilustrowana kronika dekady Gierka od grudnia 1970 do września 1980. Część opisową stanowią teksty z epoki - listy, fragmenty raportów i sprawozdań, cytaty prasowe ("Trybuna Ludu", "Przekrój", "Kobieta i Życie"), dowcipy, hasła propagandowe.

Dodatkowo na wystawie można obejrzeć portrety najwybitniejszych przedstawicieli polskiej kultury i nauki, sfotografowanych często w swoich mieszkaniach i pracowniach (m.in. Tadeusz Kantor, Józef Szajna, Wiesław Dymny, Melchior Wańkowicz, Antoni Słonimski, Arkady Fiedler, Stanisław Lem, Erwin Axer, Piotr Skrzynecki, Krzysztof Penderecki, Andrzej Wajda, Maria Janion, profesorowie: Władysław Tatarkiewicz, Tadeusz Kotarbiński, Szczepan Pieniążek, Kazimierz Wyka).

Organizatorzy: Dom Spotkań z Historią, Agencja FORUM.

Autorzy: Dr hab. Jerzy Kochanowski, prof. Uniwersytetu Warszawskiego (scenariusz), Krzysztof Wójcik, Tomasz Gleb, Agencja FORUM (wybór zdjęć). Projekt graficzny: pracownia 137Kilo.