Ruch - jak go fotografować

Odpowiednio sfotografowany ruch sprawia, że zdjęcia stają się dynamiczne, że obrazy, które zarejestrowaliśmy żyją. Wykorzystując go w fotografii najpierw musimy ustalić w jaki sposób chcemy go pokazać. W pewnych sytuacjach zapewne będziemy chcieli go zatrzymać tak, aby każdy element był ostry a ruch obiektu będą wskazywały inne elementy sceny. Niejednokrotnie spotkamy się też z sytuacją, w której do pokazania ruchu w pełni oddającego atmosferę sceny zdecydujemy się na zastosowanie techniki polegającej na rozmyciu głównego motywu. Do pokazania ruchu możemy również wykorzystać panning">, czyli panoramowanie, przedstawiając ostry motyw główny na poruszonym tle. Przyjrzyjmy się dokładniej poszczególnym technikom.

Poruszenie

Nikon Z8 + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

15 799 zł

FUJIFILM GFX 100S + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

16 999 zł

Nikon Z6 III + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

10 459 zł

Sony A7 IV + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

9 995 zł

Canon EOS R6 Mark II + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

9 999 zł

Poruszenie, to technika polegająca na przedstawieniu poruszonego, rozmytego motywu głównego, podczas gdy pozostałe elementy znajdujące się w kadrze pozostają ostre. W zdjęciach tego typu najważniejszy jest sam ruch, który sprawia, iż zdjęcie zyskuje na dynamice przekazu. Niejednokrotnie zastosowanie poruszenia tworzy niezwykle ciekawe, przykuwające oko rozmazanie.

Efekt w postaci poruszenia uzyskuje się poprzez zastosowanie odpowiednio długich czasów naświetlania. To jaki czas ustawimy w naszym aparacie uzależnione jest od szybkości z jaką porusza się obiekt, który chcemy sfotografować i powinniśmy to ustalić eksperymentalnie. Wpływ na czas otwarcia migawki ma również to, jaki efekt chcemy uzyskać na naszym zdjęciu. Możemy zdecydować się na delikatne poruszenie, wówczas czasy naświetlania będą stosunkowo krótsze, niż w sytuacji gdy uznamy, iż odpowiednie będzie bardzo wyraźne, charakterystyczne poruszenie, które wymaga dłuższych czasów. Podsumowując, im dłuższy czas otwarcia migawki, tym bardziej rozmazany obraz (zawierający mniej czytelnych szczegółów).

Jeżeli fotografujemy w słoneczny dzień, może się zdażyć, że ilość światła nie pozwala na zastosowanie odpowiednio długich czasów naświetlania, bo oznaczałoby to prześwietlenie zdjęcia. Wtedy pomocne może okazać się zastosowanie filtra szarego. Zadaniem takiego filtra jest ograniczenie ilości światła wpadającego przez obiektyw bez wpływu na obraz. Drugim rozwiązaniem może być ustawienie niskiej czułości matrycy (wartości ISO). Obie metody pozwolą wydłużyć czas naświetlania i osiągnąć zamierzony efekt.

Pamiętajmy także, że długie czasy naświetlania mogą spowodować, że również tło będzie rozmazane i nie uzyskamy zamierzonego efektu jak na zdjęciu powyżej. Wtedy konieczne będzie użycie statywu. Za bezpieczne uważa się czasy krótsze niż 1/30 s. Jednak mniej wprawni fotografujący powinni unikać robienia z ręki (bez statywu) już poniżej 1/60 s. Również należy pamiętać o zasadzie, że im dłuższa ogniskowa obiektywu, tym trudniej uzyskać nieporuszony obraz.

Zatrzymanie ruchu

Stosując zatrzymanie decydujemy się na przedstawienie motywu głównego w trakcie ruchu w sposób wyraźny, tak aby fotografowany obiekt był w pełni ostry. Nie każdy rodzaj ruchu nadaje się do przedstawienia przy wykorzystaniu opisywanej metody. Wyobraźmy sobie samochód, który sfotografowaliśmy przy czasie 1/2000 sekundy. Na zdjęciu wyjdzie on tak samo gdybyśmy go sfotografowali stojącego bez ruchu. Natomiast bramkarz łapiący w locie piłkę, uwieczniony w takiej pozycji na zdjęciu będzie oddawał ruch i dynamikę sytuacji, gdyż nie da się tak po prostu zawisnąć w powietrzu.

Sprawdź najlepsze promocje >

Obiektyw Nikon Nikkor Z 35 mm f/1.4

2749 PLN

Sprawdź

Aparat cyfrowy OM System OM-1 II...

13989 PLN

Sprawdź

Aparat cyfrowy FujiFilm GFX 100II -...

36999 PLN

Sprawdź

Aparat cyfrowy Panasonic Lumix S5IIX...

9199 PLN 10095 PLN

Sprawdź

Aparat cyfrowy Sony A7 IV body...

9995 PLN

Sprawdź

Obiektyw Sigma A 24-70 mm f/2.8 DG DN...

5590 PLN

Sprawdź

Podstawą do zastosowania tej metody jest użycie krótkich czasów. Tu powstaje pytanie jak krótkich. Wpływ na to, jakie czasy pozwolą na zamrożenie ruchu maja czynniki związane z obiektem który fotografujemy. Decydujące znaczenie ma tu prędkość z jaką się porusza. Biegnący człowiek nie będzie wymagał tak krótkiego czasu naświetlania jak bolid formuły jeden podczas wyścigu. Znaczenie ma również kąt, pod którym obiekt się do nas zbliża. Gdy wspomniany bolid będzie jechał prosto na nas, czasy potrzebne do zatrzymania jego ruchu będą dłuższe niż w przypadku gdy będziemy go chcieli sfotografować pod kątem prostym do kierunku jazdy. Nie bez znaczenia pozostaje obiektyw. Jak już pisaliśmy, długie obiektywy wymagają krótszych czasów naświetlania.

Fotografując ruch w ten sposób niejednokrotnie będziemy zmuszeni używać najkrótszych czasów. Wymusza to ustawienie niskich wartości przysłony, aby uniknąć złego naświetlenia zdjęcia. Stosujmy więc jasne obiektywy, czyli takie, które pozwalają na zastosowanie dużego otworu przysłony. Jeżeli pomimo zastosowania jasnego obiektywu pojawi się problem w postaci tego, iż będziemy mieli za mało światła, aby móc fotografować, przy wybranym czasie możemy ustawić większą czułość matrycy (wartość ISO) - w aparatach cyfrowych. W przypadku aparatów na film, trzeba po prostu włożyć film o większej czułości. Problem można rozwiązać ustawiając się pod pewnym katem do poruszającego się obiektu, co pozwoli wydłużyć czas potrzebny do zamrożenia akcji.

Ostrość

Przy dynamicznie poruszających się obiektach może wystąpić problem z ostrością. Niektóre aparaty z autofocusem mogą nie nadążyć z jej prawidłowym nastawieniem. W takich sytuacjach możemy nastawić ostrość ręcznie, przewidując gdzie znajdzie się fotografowany obiekt. Należy pamiętać o tym, żeby odpowiednio skadrować zdjęcie, dobrać parametry naświetlenia, ustawić ostrość, wykorzystując do tego zastępczy obiekt (np. element tła), a następnie czekać, aż nasz motyw główny znajdzie się w pożądanym przez nas miejscu. Jeszcze tylko naciskamy spust migawki i gotowe.

Do tego celu można również wykorzystać funkcję aparatu, która pozwala śledzić obiekt, cały czas utrzymując go w pełnej ostrości.

Flesz

Istnieje również możliwość zamrożenia akcji fleszem. Doskonale sprawdza się w sytuacji, gdy mamy bardzo mało światła. Należy jednak pamiętać o synchronizacji naszego aparatu z fleszem, najczęściej mieści się on w granicach 1/60 do 1/250 sekundy (dokładne informacje o czasie synchronizacji znajdują się w instrukcji aparatu).

Poniższa tabela przedstawia przykładowe czasy naświetlania, które pozwolą na zatrzymanie ruchu. Są to tylko pewne wskazówki, które mają zobrazować różnice w czasach potrzebnych do zastosowania zamrożenia. Będą się one zmieniać w zależności od odległości obiektu jak również użytej ogniskowej obiektywu.

border=1;sizex=4;sizey=3;headersx=0;headersy=0|
prędkość;charakter ruchu;przykładowy czas naświetlania (ruch poziomy względem obiektywu);przykładowy czas naświetlania (ruch pionowy względem obiektywu);
15km/h; ludzie uprawiający jogging;1/500;1/125;
80km/h;samochody w ruchu na szosie;1/2000;1/500

Panoramowanie (panning)

Panning, to technika, polegająca na płynnym prowadzeniu aparatu za ruchem obiektu i jednoczesnym uruchomieniu spustu migawki. Zdjęcia tego typu wykonujemy, gdy obiekt porusza się prostopadle do nas. Gdy zastosujemy ten sposób przedstawienia ruchu, motyw główny wyjdzie ostry, natomiast pozostałe elementy wypełniające kadr będą rozmazane (patrz ilustracja poniżej). Prześledźmy dokładniej jak zrobić takie zdjęcie.

Oczywiście na początku musimy ustawić się w miejscu, z którego będziemy robili nasze zdjęcie. W związku z tym, że chcemy osiągnąć efekt, aby przy ostrym obiekcie tło zostało rozmyte, musimy zastosować dłuższe czasy naświetlania. Wypróbujmy ich zakres od 1/4 do 1/30 sekundy - powinny przynieść oczekiwany efekt. Niewykluczone, że trzeba będzie dokonać pewnych zmian w ustawieniu czasu, gdyż uzależniony jest on od prędkości z jaką porusza się obiekt, jak również odległości jaka nas od niego dzieli.

Powróćmy do samej techniki panoramowania. Gdy mamy już miejsce, wybieramy parametry ekspozycji to znaczy czas i odpowiednią przysłonę. Ustawiamy się na przeciwko miejsca, które posłuży nam za tło. Następnie skręcamy aparat w kierunku z którego przybliża się obiekt. Teraz musimy złapać go w kadrze i prowadzić cały czas utrzymując go w wizjerze. Gdy obiekt ukaże się w miejscu, które wybraliśmy na tło, wciskamy spust migawki. Pamiętajmy że nie przestajemy panoramować i kontynuujemy aż obiekt nas minie. W przeciwnym razie obiekt będzie rozmazany.

Przy długich czasach naświetlania pojawi się problem wstrząsów aparatu, który można wyeliminować używając statywu. Doskonałym rozwiązaniem będzie monopod (statyw jednonożny). Panoramowanie nie jest techniką prostą. Płynne prowadzenie aparatu za ruchem obiektu wymaga nabrania wprawy. Opanowanie tej techniki wymaga czasu, wielu prób i eksperymentów. Jednak rezultaty w postaci doskonałych zdjęć wynagradzają poświęconą temu energię.

To jaką technikę fotografowania ruchu wybierzemy zależy od naszej fantazji, zamysłu i okoliczności. Są jednak pewne zasady. Oczywistą sprawą jest na przykład, że technika poruszenia głównego obiektu nie nadaje się, gdy na fotografii chcemy pokazać jego szczegóły. Z kolei zdjęcie wykonane techniką panningu nie pokaże nam szczegółów tła, a więc nie powie dużo o miejscu, gdzie była wykonana fotografia. Dobierajmy więc przedstawione techniki fotografowania ruchu z rozmysłem.

W zrozumieniu powyższego artykułu pomogą następujące hasła naszego słownika: Czułość">, ISO">, Ekspozycja">, Jasność obiektywu">, Migawka">, Ogniskowa obiektywu">, Ostrość">, Otwór czynny obiektywu">, Panning">, Poruszenie">, Przysłona">, Spust migawki">, Synchronizacja lampy błyskowej">, Teleobiektyw">