Karnasiewiczowie z wystawą w Kramatorsku

Krakowskie małżeństwo założyło sobie "odrodzenie świadomości narodowej wśród poloni zamieszkującej wschodnią Ukrainę". W tym celu przez osiem miesięcy przygotowywali wystawę, która ma być zaprezentowana w czterech ukraińskich miastach. Jako pierwsze został wybrany Kramatorsk, jak piszą Karnasiewiczowie, nie przypadkowo bowiem Tu swoje życiowe plany realizowali w latach 30. ubiegłego stulecia wujowie Jerzego: Dymitr Aleksandrowicz Richert - mastier tocznej mechaniki i fotograf z zamiłowania oraz Michał , który uprawiał gimnastykę akrobatyczną.

Dymitr Richert (pierwszy z lewej) z kolegami, Kramatorsk 1935 r., fot. z archiwum J. Karnasiewicza

Oto relacja z wystawy Karnasiewiczów: Do Kramatorska przyjechaliśmy z Krakowa po 36 godzinach podróży pociągiem. Przy wjeździe do miasta przywitały nas dwa wielkie piece martenowskie i kominy kombinatu metalurgicznego, który w tym roku obchodzi 110 rocznicę powstania. Tak, jak my, dzięki uruchomieniu linii kolejowej w II poł. XIX w. do Kramatorska z Sosnowca przybył Konrad Gamper, szwajcarski przedsiębiorca, który po wybudowaniu tam wytwórni kotłów parowych, postanowił otworzyć jej filię. W mieście położonym nad rzeką Kazionny Torec uruchomił w 1896 r. fabrykę maszyn (obecnie Starokramatorski Maszynostroitielny Zowod), a dwa lata później hutę (aktualnie Kramatorski Metalurgicieski Zawod im. W.W. Kujbyszewa). Zarówno Sosnowiec, jak i Kramatorsk leżały wówczas w granicach Imperium Rosyjskiego, a sam Gamper miał podwójne obywatelstwo: szwajcarskie i rosyjskie. Nie dziwi więc fakt, że ukraiński Kramatorsk uważa Gampera za swego założyciela. Ale nie tylko on zapisał się złotymi zgłoskami w historii miasta. Za Gamperem przybyli polscy budowniczowie, inżynierowie, specjaliści branży metalurgicznej i budowy maszyn, a wśród nich m.in. dyrektor huty, inżynier-technolog Ludwik Górzewski, wykładowca wieczorowego technikum Mścisław Zaborowski, inżynier mechanik Maurycy Horżewski, konstruktor metalurg Michał Kurako, inżynier Wiktor Podolski, organizator medycznego pogotowia ratunkowego Bolesław Śliwiński, a ponadto fotograf Jan Poruk. Pamięć o Konradzie Gamperze jest żywa m. in. dzięki staraniom krajoznawcy Włodzimierza F. Kocarenki, któremu udało się ponad 16 lat temu dotrzeć do archiwalnego zdjęcia Gampera i dokumentów powstania fabryki w Kramatorsku. Włodzimierz F. Kocarenko jest niestrudzonym badaczem dziejów miasta. Napisał ponad 300 artykułów, które zostały opublikowane w książkach: "Mało znane karty historii Kramatorska", "Kramatorsk - zapomniane karty historii" i "Kramatorska rzeczywistość".

Nikon Z8 + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

15 699 zł

FUJIFILM GFX 100S + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

16 999 zł

Nikon Z6 III + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

10 399 zł

Sony A7 IV + 1300 zł Sony Cashback

9 995 zł

Canon EOS R6 Mark II + 500 zł Canon Cashback

9 299 zł

Michał Richert (pierwszy z prawej) z kolegami atletami, którzy uprawiali gimnastykę atletyczną przy kramatorskim aeroklubie, Kramatorsk 1935 r., fot. z archiwum J. Karnasiewicza

Wernisaż wystawy "Polska i Polacy na przełomie wieków" 3 lipca 2008 r. w Kramatorskim Muzeum Artystycznym poprzedziło pierwsze oficjalne spotkanie Konsula Generalnego RP w Charkowie Grzegorza Seroczyńskiego z Merem Kramatorska Genadijem Kostiukowem w Urzędzie Miasta. Głównym tematem rozmowy było wypracowanie ekonomicznej i kulturalnej współpracy pomiędzy Kramatorskiem a Sosnowcem - z racji osoby Konrada Gampera. Podczas uroczystego otwarcia Mer podkreślił, że nasza wystawa jest bardzo ważnym wydarzeniem dla miasta wpisującym się w obchody jubileuszu 140-lecia Kramatorska. Przypomniał również, że Polacy wnieśli znaczący wkład w początki i rozwój przemysłu w Kramatorsku w latach 90. XIX w. Z kolei Konsul Generalny powiedział, że nasza wystawa jest pierwszą polską wystawą w Kramatorsku i z pewnością pomoże mieszkańcom wschodniej Ukrainy lepiej poznać Polskę i Polaków.

Goście z dużą uwagą wysłuchali tekstu, który przygotowaliśmy i zamieściliśmy w katalogu wystawy "Polska i Polacy na przełomie wieków", w którym przedstawiliśmy wybranych wybitnych polskich fotografików, którzy podjęli się realizacji różnorodnych tematów związanych z Polską i Polakami (od poł. XIX w. do pocz. XXI w.). Mowa tu m.in. o takich fotografikach jak Karol Beyer, Walery Rzewuski, Awit Szubert, Ignacy Krieger, Michał Greim, Teodor Szajnok, Józef Eder, Edward Trzemeski, Jan Bułhak, Henryk Makarewicz, Henryk Hermanowicz. W tekście zostały omówione albumy, które stanowią ważny zapis historii Polski i polskiej fotografii, autorami których są m.in.: Edward Hartwig, Paweł Pierściński, Adam Bujak, Stanisław Markowski, Zofia Rydet, Wiktor Wołkow, Michał Cała. Była to lekcja historii opowiedziana oczami fotografików. (...)

Jerzy Karnasiewicz oprowadza po wystawie Konsula Generalnego RP w Charkowie Grzegorza Seroczyńskiego (pierwszy z lewej) oraz mera Kramatorska Genadija Kostiukowa, Kramatorsk - Ukraina, Muzeum Artystyczne, 3.07.2008 r. Fot. Stanisław Kicenko

O naszej wystawie w księdze pamiątkowej napisał dziennikarz i artysta fotografik Aleksiej Kucier: "Z wielkim zainteresowaniem zobaczyłem wystawę "Polska i Polacy na przełomie wieków". Przede wszystkim wrażenie wywiera wielkość wystawy oraz szerokie spektrum podejmowanych tematów. Na każdym zdjęciu, w każdym kadrze zostało zawartych wiele informacji. Przed obliczem widza otwiera się szeroka panorama życia Polaków, wyświetla się struktura i charakter życia mieszkańców Polski. Na wystawie prezentują się na najwyższym poziomie język fotografii, język sztuki fotograficznej. Wystawa doskonale się prezentuje. Sztuka zaaranżowania wystawy jest na wysokim poziomie. Składam wielkie podziękowania autorom wystawy. Dla miasta to wielki i rzadki prezent, doniosłe wydarzenie". (...)

Historia rodziny Richertów z dużym zainteresowaniem została przedstawiona na łamach prasy. Wszystkie lokalne dzienniki opublikowały zdjęcia Dymitra wraz z kolegami oraz Michała w grupie gimnastyków. Do redakcji zaczęli przychodzić Kramatorszczanie, którzy rozpoznali na fotografiach swoich ojców i dziadków. A kopie obu zdjęć Jerzy przekazał do Muzeum Historycznego Miasta Kramatorska. (...)

Podczas dwugodzinnego spotkania wokół zdjęć przedstawionych przez członków Fotoklubu "Yuris" toczyły się rozmowy. Członkowie Fotoklubu z dużym zainteresowaniem wysłuchali komentarzy i opinii Jerzego Karnasiewicza. Kramatorsk - Ukraina, Fotoklub "Yuris" 8.07.2008 r. Fot. Dmitrij Alimkin

Jako fotograficy, bardzo chcieliśmy zapoznać się z dokonaniami i zobaczyć zdjęcia członków Kramatorskiego Fotoklubu "Yuris". Udaliśmy się więc na spotkanie do siedziby klubu. Okazało się, że klub sąsiaduje z redakcją "Kramatorskiej prawdy" najdłużej ukazującej się gazety w mieście, bo od 1930 r. (...) My pokrótce przedstawiliśmy się i spragnionym fotografii kolegom pokazaliśmy nasze albumy, które zrobiły piorunujące wrażenie. Dla nich wydanie albumu, czy choćby albumiku pozostaje, tak odległe jak lot człowieka na marsa. (...)

W Kramatorsku rozpoczęliśmy realizację projektu dotyczącego polonii zamieszkującej wschodnią Ukrainę. Wyglądało to w ten sposób, że spotkaliśmy się z uczestnikami projektu w ich domach i mieszkaniach, obejrzeliśmy zdjęcia z rodzinnych albumów. Nagrywaliśmy wspomnienia i zapisywaliśmy wybrane zdjęcia w formie elektronicznej, po to, by można je było wykorzystać w książce, nad którą pracujemy. Z każdym z uczestników projektu odbyliśmy sesję zdjęciową, by z jednej strony uwiecznić współczesny wizerunek Polaków, z drugiej pokazać najbliższą przestrzeń, w jakiej żyją. Wykonane przez nas zdjęcia zostaną zaprezentowane na wystawie w Polsce i na Ukrainie.(...)

Wystawa "Polska i Polacy na przełomie wieków" po ekspozycji w Kramatorsku, zawita do stolicy Donbasu - milion trzystutysięcznego Doniecka, w grudniu do Ługańska, a w lutym 2009 r. do dawnej stolicy Ukrainy - uniwersyteckiego Charkowa. W każdym z tych miast, artyści oprócz wystawy, będą organizować spotkania z polonią i dalej realizować swój projekt. Mamy nadzieję, że na naszej drodze znajdą się także biznesmeni-patrioci, którzy zechcą finansowo wesprzeć nasze działania i dopomogą nam w zrealizowaniu projektu o poloni zamieszkującej wschodnią Ukrainę. Co byłoby dla nas największą nagrodą. - Małgorzata Szymczyk-Karnasiewicz, Kraków dnia 29.08.2008 r.

Wystawa Polska i Polacy na przełomie wieków autorstwa Małgorzaty i Jerzego Karnasiewiczów - fotografie z lat 1979-2007 czynna jest do 23 września 2008 roku.

Kramatorskie Muzeum Artystyczne
ul. Szkadinowa 60, Ukraina