"Ofiary stanu wojennego" na Placu Zamkowym

Wystawa prezentowana właśnie na Placu Zamkowym to wspólne dzieło Anny Beaty Bohdziewicz i Mariusza Hermanowicza, którzy postanowili dotrzeć do rodzin śmiertelnych ofiar stanu wojennego i "przywrócić ich osoby pamięci zbiorowej społeczeństwa polskiego". Listy Komitetu Helsińskiego krążące po kraju w latach 80. wyliczają około sto ofiar, organizatorom udało się skontaktować z ponad pięćdziesięcioma rodzinami - wystawa będzie systematycznie uzupełniana. Po Warszawie ekspozycja "Ofiary stanu wojennego" trafi do Gdańska, a potem do innych miast Polski.

ekspozycja na Placu Zamkowym, fot. Joanna Kinowska

Poniżej zamieszczamy tekst towarzyszący wystawie i szczegóły dotyczące ekspozycji.

Nikon Z8 + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

15 699 zł

FUJIFILM GFX 100S + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

16 999 zł

Nikon Z6 III + pakiet brązowy Fotoforma Care 12 mies.

10 399 zł

Sony A7 IV + 1300 zł Sony Cashback

9 995 zł

Canon EOS R6 Mark II + 500 zł Canon Cashback

9 299 zł

O nic więcej nie proszę
Nawet w snach nic mi się nie przyśni
Chcę iskierkę pamięci
Niech dla mnie tli się - Stanisław Cynk

To dziwne, że przez 25 lat, jakie minęły od wprowadzenia stanu wojennego, prawie nikt poza rodzinami nie upomniał się o pamięć ludzi, którzy wtedy zginęli.

W 1996 roku Okręg Warszawski ZPAF zorganizował wystawę fotografii "Stan wojenny". Autorką scenariusza i komisarzem wystawy była Anna Beata Bohdziewicz. Oprócz zdjęć ze stanu wojennego i relacji fotografów, w jakich okolicznościach zdjęcia ich powstały, na wystawie były też wystawione małe klepsydry ofiar stanu wojennego. Klepsydr było około stu /wg list Komitetu Helsińskiego krążących po kraju w latach 80-tych/, nieliczne z nich zawierały zdjęcia.

Parę lat później wystawę tę obejrzał Mariusz Hermanowicz, polski fotograf od lat mieszkający we Francji. Zaproponował Annie Bohdziewicz, żeby podjąć próbę zebrania zdjęć wszystkich ofiar stanu wojennego oraz relacje o okolicznościach ich śmierci i zrobić wystawę tylko im poświęconą. Tak, żeby przywrócić ich osoby pamięci zbiorowej społeczeństwa polskiego. Od razu powstała gotowa koncepcja wystawy - twarze osób patrzących na nas i obok relacje o okolicznościach ich śmierci.

I tak w 2001 roku rozpoczęliśmy pracę nad zbieraniem zdjęć. Uznaliśmy, że najlepiej będzie dotrzeć bezpośrednio do rodzin ofiar i od nich pożyczyć zdjęcia. Nie było to łatwe - minęło przecież ponad 20 lat! Właściwie zaczęliśmy prawie po omacku, od szukania nazwisk w książkach telefonicznych z poszczególnych miast czy miejscowości... Dotarliśmy do ponad 50 rodzin, spotykając się w większości przypadków z wielką przychylnością i wdzięcznością z ich strony. Chcemy im wszystkim serdecznie za to podziękować.

Mimo włączenia się w realizację naszego projektu Ośrodka KARTA i Instytutu Pamięci Narodowej, nie udało się jeszcze odszukać wszystkich rodzin ofiar stanu wojennego. Część przypadków z naszej listy została zweryfikowana przez IPN negatywnie, dalsze prace są w toku. Ale już dzisiaj powstaje wystawa, która będzie w 2007 roku podróżować po całej Polsce. Wierzymy, że dzięki temu uda się odszukać pozostałe rodziny ofiar stanu wojennego , tak aby raz wzniecona "iskierka pamięci" nie pozwoliła już nigdy zapomnieć o ludziach, którzy wtedy zginęli.

Anna Beata Bohdziewicz i Mariusz Hermanowicz

Ekspozycja Ofiary stanu wojennego prezentowana jest od 12 grudnia 2006 roku do 15 stycznia 2007 roku na Placu Zamkowym w Warszawie. Wystawa następnie trafi do Gdańska, a potem do innych polskich miast. W zamyśle organizatorów ma ona być uzupełniana o nowe fotogramy i nowe informacje o śmiertelnych ofiarach stanu wojennego.

Wystawa została przygotowana przez Biuro Edukacji Publicznej IPN przy współpracy Domu Spotkań z Historią i Ośrodka KARTA według pomysłu i koncepcji Anny Beaty Bohdziewicz i Mariusza Hermanowicza