![„Matrix” i konie w galopie. Polecamy biograficzny komiks o Muybridge’u [RECENZJA]](/i/images/9/1/9/d2FjPTMxN3gxLjUwMA==_src_235919-IMG_8199-3.png)
Newsletter
Newsletter
Jak czytamy w opisie albumu, koncepcja wydawnictwa nawiązuje do rodzinnych albumów, w których pojedyncze odbitki stanowią autonomiczne narracje, a jednocześnie układają się w cykle i sekwencje. Zachęca to czytelnika do podążania za obrazami i szukania związków między nimi. Tak jak w przypadku autentycznych albumów, i w tej publikacji obraz jest przyczynkiem do snucia małych anegdot i wielkich opowieści.
Oprócz szczegółowych podpisów do zdjęć, opracowanych przez autorki, w publikacji znalazły się eseje czworga badaczy – Eweliny Lasoty, Karoliny Ziębińskiej-Lewandowskiej, Tomasza Ferenca i Joanny Łuby. W swoich tekstach nawiązali do ich tematyki i układu, zanalizowali je jednak w szerszej perspektywie historii i estetyki fotografii.
Kawiarnia Zofii Potockiej, popularne miejsce spotkań. Na zdjęciu Elżbieta Przeździecka podająca kawę, Warszawa 1945. Fot. Zofia Chomętowska, MW
Książka może być więc wciągającą lekturą zarówno dla laika zainteresowanego biografią nietuzinkowej, wielowymiarowej postaci, jak i czytelnika, który dokona krytycznego namysłu nad kontekstem i znaczeniem dorobku jednej z najważniejszych polskich dokumentalistek.
Publikacja składa się z czterech osobnych części, odpowiadających etapom życia fotografki – dorastaniu i dojrzewaniu na Polesiu (Entuzjastka 1912–1935), warszawskiej karierze zawodowej fotografki zwieńczonej wystawą Warszawa wczoraj, dziś, jutro (Profesjonalistka 1936–1944), okresowi wojny niosącemu nowe wyzwanie dla jej dokumentalnej pasji (Dokumentalistka 1945), wreszcie powojennej podróży po Europie w związku z ekspozycją Warszawa oskarża! poprzedzającej decyzję o emigracji i nowym życiu w Argentynie (Emigrantka 1946–1981). Tytuły kolejnych zeszytów ujawniają zwroty w życiu Chomętowskiej i zmianę sposobu używania przez nią aparatu fotograficznego.
Przyjaciółka Zofii Chomętowskiej, Maria (Tonia) Grabowska, i pies Gori, Porochońsk 1932. Fot. Zofia Chomętowska, FAF
_443908423.jpg)
_1877607562.jpg)
_1094526942.jpg)
597 zdjęć układa się w niemal filmową narrację życia wciąż odkrywanej postaci. W przypadku tej fotografki bezcelowa byłaby próba oddzielenia jej motywacji zawodowych od osobistych. Historia, jaką ukazują zdjęcia jest wciągająca właśnie ze względu na prywatne uwikłania Chomętowskiej. Uprzywilejowana pozycja społeczna, ekonomiczna i towarzyska arystokratki, połączona z determinacją do zaistnienia w zdominowanym przez mężczyzn środowisku zawodowych fotografów pozwoliły jej na uzyskanie unikatowego tematycznego spectrum we własnym dorobku.
Właśnie ta różnorodność tematów sprawia, że książkę ogląda się jak fascynujący film. Dynamika życia osobistego splata się tu z dramaturgią polskiej i globalnej historii lat 30. i 40. – zdjęcia ulicy Asyżu, rzymskiej fontanny di Trevi, budapeszteńskich term zrobione podczas powolnego, turystycznego przejazdu przez Europę, dokumentacja kiełkującego na zgliszczach Warszawy życia, reportaż z kolejnej podróży po powojennej Europie – tym razem wymuszonej okolicznościami politycznymi, epizod emigracyjny. W Argentynie, tak jak dawniej na Polesiu, Chomętowska staje się kronikarką życia rodzinnego. W odbiorze współczesnego czytelnika egzotyka Nowego Świata może rezonować z egzotyką Polesia.
Na Woli – drewniaki i dozorca przy pracy. Jedno ze zdjęć powstałych do wystawy Warszawa wczoraj, dziś, jutro (1938), Warszawa 1937. Fot. Zofia Chomętowska, MW
Podróż Zofii Chomętowskiej po Europie. Fotografka (za kierownicą) podczas parodniowej wycieczki brzegami Dunaju z Marie (Merina) Klopf, 1929. Fot. Zofia Chomętowska, FAF
Paryska ulica. Wyjazd fotografki związany z organizacją paryskiej odsłony wystawy Warszawa oskarża, wiosna 1946. Fot. Zofia Chomętowska, FAF
Puentą dla jej biografii zawodowej była wystawa warszawska Pół wieku Warszawy w fotografii Zofii Chomętowskiej z 1979 roku, na której współczesne kadry miasta zostały zestawione z tymi samymi ujęciami powojennych ruin oraz obrazami miejsc sprzed wojny, ułożone w tryptyki. Przy okazji tej wystawy po raz kolejny ujawnił się brak dogmatyzmu w postawie fotografki – uznała stolicę komunistycznego państwa za swoje miasto, mimo że niewiele miało wspólnego z tym, które opuściła tuż po wojnie.
Tym, co łączy zdjęcia, jest niejednoznaczna, niespokojna, odważna i twórcza postać fotografki, na gorąco rejestrującej otoczenie w procesie ciągłych przemian, majestat architektury i nieruchomość krajobrazu.
Premiera albumu odbędzie się we wtorek, 24 maja 2016 roku o godzinie 18:30 w Muzeum Warszawskiej Pragi, przy ul. Targowej 50/52. Podczas premiery będzie można porozmawiać z autorkami książki - Anną Kotańską i Anną Topolską z Muzeum Warszawy oraz Karoliną Puchałą-Rojek z Fundacji Archeologia Fotografii. Spotkanie poprowadzi Magdalena Wróblewska.
Więcej informacji znajdziecie pod adresem faf.org.pl.
(źródło: materiały prasowe)
