![„Matrix” i konie w galopie. Polecamy biograficzny komiks o Muybridge’u [RECENZJA]](/i/images/9/1/9/d2FjPTMxN3gxLjUwMA==_src_235919-IMG_8199-3.png)
Newsletter
Newsletter
Wystawa "70.PL" to podróż w czasie, pozwalająca porównać polską rzeczywistość lat 70. XX wieku z obecnymi czasami. Zdjęcia z Fototeki ZPAF ukazują zarówno piękno, jak i wyzwania tamtego okresu, odzwierciedlając główne tendencje fotograficzne tamtych lat.
Polska 50 lat temu, z różnych perspektyw
"70.PL" to nie tylko retrospekcja estetyki socrealizmu czy dokumentu społecznego, lecz także obrazy wyobraźni, pozwalające spojrzeć na Polskę sprzed pół wieku z różnych perspektyw. Wystawa stanowi cenne źródło inspiracji dla każdego, kto chce zanurzyć się w historię polskiej fotografii. Wystawa "70.PL" nie tylko ukazuje fotograficzne dzieła tamtych lat, ale także stawia przed widzem wątek ciała jako element ekspresji w latach 70. XX wieku. Poprzez akty fotograficzne, zdjęcia pokazujące modę oraz te dokumentujące obyczaje modowe tamtych możemy zdać sobie sprawę jak wielkie zmiany zaszły w naszym życiu codziennym.
Fot. Tomasz Tomaszewski
Fotografie Tomasza Tomaszewskiego, dokumentujące transformację krajobrazu podczas budowy kopalni węgla brunatnego i elektrowni w Bełchatowie, są jednym z wielu fascynujących elementów wystawy. To unikalny zapis historyczny, który pozwala zrozumieć, jak bardzo Polska zmieniała się w tamtym czasie.
Wystawa "70.PL" to nie tylko retrospekcja, to także okazja do refleksji nad zmianami społecznymi, kulturowymi i politycznymi, które miały miejsce przed ponad czterdziestoma laty. To wyjątkowy przegląd fotografii, który otwiera okno na przeszłość i pozwala nam lepiej zrozumieć, skąd pochodzimy i jakie wartości kształtowały społeczeństwo tamtego okresu.
Trzy twarze fotografii PRL-u
Fot. Lech Charewicz
Materiał podzielono na trzy części. Najobszerniejszy jest zapisem dokumentalnym życia Polaków, z jego jasnymi i ciemnymi stronami. To obrazy rzeczywistości tamtego okresu. Część kadrów opowiada o szybkim uprzemysłowieniu, pociągającym za sobą wymuszoną „wędrówkę ludów” z prowincji do dużych miast, placów budowy, miejsc, gdzie potrzeba rąk do pracy w nowo powstających fabrykach, kopalniach, czy elektrowniach. Niektóre zdjęcia nawiązują do estetyki socrealizmu, z typową dla niego pochwałą pracy i jej upiększaniem.
Ten nurt trwał w fotografii światowej od początku lat 30. Obrazował intensywny rozwój przemysłu i skutków, jakie on przynosił, poczynając od amerykańskiego nowego ładu, przez niemiecką nową rzeczowość, po radziecki realizm socjalistyczny. To bardzo zbliżone do siebie wizje szybkiego rozwoju i zachwytu nad możliwościami człowieka w tworzeniu nowoczesności o industrialnym charakterze. Pracujące ręce oraz wnętrza i zewnętrza fabryk były popularnymi wątkami fotografii z środkowych lat XX wieku. W Polsce, obok kadrów mocno nawiązujących do tego światowego nurtu, powstał wątek równoległy, który można określić jako „fotografię moralnego niepokoju”.
Fot. Paweł Pierściński
To kadry ujawniające rzeczywistość mniej piękną, z kosztami przemian, w tym z podporządkowaniem człowieka regułom narzuconym przez ludowe państwo. Obok zdjęć o reporterskim charakterze, o rzeczywistości lat 70. sporo mówią portrety ludzi. Z jednej strony to anonimowi robotnicy i chłopi, codzienni budowniczowie rozwijającego się kraju. Z drugiej, to posiadacze znanych twarzy, ludzie sztuki, sportu i kościoła. Ważne osobowości, będące wtedy punktami odniesienia dla wielu Polaków.
Drugim ważnym wątkiem, wyróżnionym na wystawie, są obrazy przestrzeni, nawiązujące do nurtu stworzonego jeszcze przed II wojną światową, zwanego „fotografią ojczystą”. To wizualna pochwała rodzimego krajobrazu, od gór aż po morze. To również przedstawienie Polski w nowych granicach, uzyskanych po 1945 roku, i pokazanie polonizowania obszarów znajdujących się wcześniej w innych państwach. Stąd istotnym motywem zdjęć było pokazywanie wszystkiego nowego wprowadzanego w historyczny krajobraz przez nowych gospodarzy terenu. Zderzanie się czystego, neutralnego pejzażu z wdzierającymi się weń fabrykami i osiedlami z wielkiej płyty, to częste tematy podejmowane w latach 70. Te kadry to swoiste znaki czasu, mówiące że nie da się zachować niczym nieskażonej przestrzeni naturalnej, gdy cały kraj modernizuje się.
Fot. Edward Hartwig
Trzeci wątek to obrazy wyobraźni, fotografia swobodna, głęboko zanurzona w rodzinie sztuk wizualnych, mówiąca o wszystkich możliwych sprawach interesujących człowieka. To kadry poza rzeczywistością, w niejednoznaczny sposób opowiadające o temacie, tak by wciągnąć odbiorcę we własne rozmyślania o tym, co znajduje się na zdjęciu. Nurt związany z wyobraźnią to także poszukiwanie idei piękna i stawianie pytania, gdzie ono jest, gdzie można je znaleźć.
_968856305.jpg)
_1475239688.jpg)
_443908423.jpg)
Spojrzenie wstecz
Wystawa 70.PL jest próbą spojrzenia na polską fotografię, powstającą i prezentowaną 40-50 lat temu. Od tamtego czasu pojawiły się kolejne dwa pokolenia, ich rzeczywistość wygląda zdecydowanie odmiennie, żyją w diametralnie innej Polsce, z nieco innym systemem wartości, należącej do znacznie bardziej zglobalizowanego świata, w którym własne „ja” jest o wiele silniej akcentowane niż było to pół wieku temu. Zgromadzony zbiór zdjęć przybliża ten miniony czas, ukazując jego piękne i mniej piękne strony. Ta szeroka panorama nie wyczerpuje tematu, przypomina przez wybrane wątki, jak wyglądał czas młodości babć i dziadków dzisiejszych 20-latków.
Fot. Jan Morek
Organizowana przez Okręg Warszawski Związku Polskich Artystów Fotografików, ekspozycja przynosi unikalną możliwość przeglądu fotografii z lat 70. XX wieku, pochodzących ze zbiorów Fototeki ZPAF.
Wśród prezentowanych prac znajdą się fotografie autorstwa takich artystów jak Bogusław Biegański, Lech Charewicz, Marian Gadzalski, Janusz Hereźniak, Edward Hartwig, Leonard Idziak, Waldemar Jama, Adam Johann, Ludwik Jura, Zenon Mirota, Jan Morek, Kazimierz Najdenow, Wacław Nowak, Włodzimierz Ochnio, Paweł Pierściński, Wojciech Plewiński, Edward Poloczek, Andrzej Pukaczewski, Janusz Rydzewski, Ryszard Tabaka, Tomasz Tomaszewski, Tadeusz Wackier, Wiktor Wołkow, Edward Węglowski, Wiesław Zieliński, Ryszard Marjański.
Fot. Edward Poloczek
Kiedy i gdzie?
Wernisaż wystawy „70.PL” odbędzie się w czwartek, 14 grudnia 2023 roku, o godz. 18.30 w Starej Galerii ZPAF przy pl. Zamkowym 8 w Warszawie. Wstęp wolny.
Wernisaż będzie okazją do spotkania z twórcami, w tym z Lechem Charewiczem, Janem Morkiem i Tomaszem Tomaszewskim, którzy będą dostępni do rozmów i dzielenia się swoimi doświadczeniami z tamtych lat.
Zdjęcia będzie można oglądać do 21 stycznia.
Więcej szczegółów na: zpaf.pl.
(Fot. okładkowa: Aleksander Jalosiński)
![Adam Tuchliński: jak ZPAF chce obronić fotografię przed AI [Podcast]](/i/images/5/5/0/d2FjPTI2MHgxLjUwMA==_src_219550-top.png)
