![„Matrix” i konie w galopie. Polecamy biograficzny komiks o Muybridge’u [RECENZJA]](/i/images/9/1/9/d2FjPTMxN3gxLjUwMA==_src_235919-IMG_8199-3.png)
Newsletter
Newsletter
Wszystkie zgromadzone na wystawie "Jerzy Lewczyński. Oczyszczenie 1950-1990" zdjęcia pochodzą z archiwum artysty. Pierwsze powstały w latach pięćdziesiątych, ostatnie zaś w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Ekspozycja ukazuje wybrane fotografie z wielu okresów twórczości, od wczesnych zdjęć, zdradzających fascynację autora włoskim neorealizmem; do późniejszych, w których występują elementy surrealistyczne. Wiele zaprezentowanych prac należy do nurtów nazwanych "antyfotografią" (ponieważ zostały uznane w chwili ich tworzenia za przeciwne kanonowi, antyestetyczne) i "archeologią fotografii" (to z kolei zdjęcia powstałe na podstawie fotografii znalezionych, zapożyczonych). Są tu także dzieła powstałe stosunkowo niedawno, już bez użycia aparatu, najczęściej kserograficzne reprodukcje rozmaitych dokumentów - to niemal utopijna próba zapisu całej rzeczywistości, w najdrobniejszych jej przejawach. Tej próbie rejestracji towarzyszy przekonanie autora o konieczności propagowania fotografii; uważa on bowiem medium fotograficzne za uniwersalny instrument, służący do zapisywania i tłumaczenia rzeczywistości - choć przyznaje także, że porażka jest wpisana w jego działanie.
Wystawa prowadzi od wiary w fotografię jako medium obdarzone własnym językiem (czerpiącym jednak pełnymi garściami z języka malarstwa) po swoisty fotograficzny agnostycyzm. Młody Lewczyński pokazuje trudne do odczytania fragmenty rzeczywistości, gęste, ciemne, skondensowane; układa je niekiedy w sekwencje o chwiejnym, niepewnym znaczeniu. W późniejszym okresie zajmuje się istotą samego medium, aby na koniec zwątpić, pokazywać reprodukcje wykonane już bez użycia aparatu i przeznaczone po prostu do czytania. Jego późna sztuka nie służy już pięknu, lecz poddana jest bez reszty koncepcji: reprodukowane przez Lewczyńskiego notesy, kartki z zeszytów, listy i dokumenty to szkoła zwątpienia nie tylko w przekazywalność uczuć, ale i podstawowych faktów. Notatki są nieczytelne, polszczyzna starych dokumentów niezbyt zrozumiała, kartki z zeszytów to raczej fantazmaty na temat pisma niż rzeczywisty zapis języka.
Nacisk położony został nie tylko na ostateczny rezultat, ale i na proces twórczy. Wystawa nie ogranicza się więc do fotografii ikonicznych, najczęściej pokazywanych czy reprodukowanych. Znalazły się na niej również zdjęcia przez samego Lewczyńskiego niedocenione, czy wręcz uznane jedynie za materiał wyjściowy. Ważną rolę w wystawie pełni więc wybór dokonywany przez kuratora Wojciecha Nowickiego, który odkrywa przed widzem meandry archiwów artysty.
"Jerzy Lewczyński. Oczyszczenie" to wystawa rozmyślnie łamiąca porządek czasowy, oparta na swobodnych asocjacjach, odrzucająca kontekst historii fotografii - a więc skoncentrowana na procesie twórczym autora, a nie na jego fascynacjach czy przyjaźniach artystycznych takich jak współpraca ze Zdzisławem Beksińskim, Bronisławem Schlabsem, Zofią Rydet, czy kontakty z Urszulą Czartoryską. Wystawa ta jest hołdem dla fotografa, który szanuje wszystkie zdjęcia - nie tylko swoje własne, ale i te przedmioty zniszczone, niegdyś zżyte z czyimś istnieniem, a teraz porzucone po strychach i śmietnikach. To hołd dla artysty, który wytyczał nowe kierunki w sztuce polskiej.
Prezentacja gdańska jest wyborem z szerszej ekspozycji, która odbyła się w 2011 w Czytelni Sztuki w Gliwicach.
Jerzy Lewczyński jest jednym z najważniejszych polskich autorów fotografii artystycznej. Urodzony w 1924 roku w Tomaszowie Lubelskim, większość swego dotychczasowego życia spędził w Gliwicach. Jest absolwentem Politechniki Śląskiej, pierwsze fotografie wykonywał w 1938 roku. W latach 1951-1984 był członkiem organizacji zrzeszających fotografików m.in. Polskiego Towarzystwa Fotograficznego w Gliwicach, Związku Polskich Artystów Fotografików. Najbardziej znany jako twórca teoretycznej koncepcji "archeologii fotografii", nad którą pracował od końca lat 60. Artysta zajmuje się także historią fotografii, krytyką oraz publicystyką związaną z fotografią. Jest autorem wyjątkowej publikacji z 1999 roku pt. "Antologia fotografii polskiej 1839-1989".
Kuratorem wystawy jest Wojciech Nowicki.
Organizatorzy: Muzeum Narodowe w Gdańsku Gdańska Galeria Fotografii oraz Czytelnia Sztuki Muzeum w Gliwicach.
_968856305.jpg)
_1094526942.jpg)
Jerzy Lewczyński. Oczyszczenie
Wernisaż: 9.02.2012, godz. 18:00
Termin: 10.02-1.04.2012
Muzeum Narodowe w Gdańsku
Gdańska Galeria Fotografii
ul. Grobla I 8/11
Gdańsk
