![„Matrix” i konie w galopie. Polecamy biograficzny komiks o Muybridge’u [RECENZJA]](/i/images/9/1/9/d2FjPTMxN3gxLjUwMA==_src_235919-IMG_8199-3.png)
Newsletter
Newsletter
Dorobek artystyczny Zygmunta Rytki znany jest badaczom, pasjonatom i aktywnym uczestnikom życia artystycznego. W szerszej świadomości funkcjonuje kilka ikonicznych zdjęć, jak choćby to z serii Fiat 126p, jednak całe wielkie i różnorodne dzieło pozostawało dotąd nieodkryte. Dzięki trzyletniemu projektowi badawczemu udało się na nowo odkryć niezwykły dorobek artysty i ujawnić jego skalę: 40 000 negatywów i ponad 1000 sygnowanych odbitek, z których duża część jest już dostępna na stronie zygmuntrytka.pl.
Artysta-dokumentalista
Zygmunt Rytka (ur. 1947 w Warszawie - zm. 2018 w Sokołowsku) debiutował jako artysta w 1974 roku wystawą Przedziały czasowe w Galerii Remont. Dość szybko nawiązał współpracę i liczne relacje towarzyskie z najważniejszymi postaciami polskiej sztuki awangardowej lat 70. i 80. Z jednej strony jako twórca był aktywnym uczestnikiem życia artystycznego, z drugiej zaś jego niestrudzonym dokumentalistą.
Wiele z prac Zygmunta Rytki powstało w formie mini-performance, odgrywanego przez artystę przed obiektywem aparatu. W cyklu Bluff Rytka wcielił się w rolę karateki w złotym garniturze i białych rękawiczkach, wykonującego skoki, uderzenia i pozującego przed kamerami. Fot. Zygmunt Rytka, Bluff, 1987
Rytka był autorem cykli fotograficznych, eksperymentalnych filmów i prac wideo, a także powstałych po 2000 roku instalacji oraz obiektów. Do najbardziej znanych cykli należą zapewne Kolekcja prywatna - portret środowiska artystycznego wykonany podczas wernisaży i prywatnych spotkań, oraz cykl Ciągłość nieskończoności - realizowany w latach 80. medytacyjny cykl, z którego pochodzą ikoniczne już dziś zdjęcia Rytki z kamieniami wykonane nad rzeką Białką.
Mniej znanym dziełem Rytki jest Fotowizja, wyjątkowe dzieło składające się z ponad 5000 zdjęć wykonywanych poprzez fotografowanie ekranu telewizora w latach 1978–1983, zwłaszcza w okresie stanu wojennego w Polsce. Powiązana z tym projektem była także realizacja filmowa Retransmisja. Bezcenną częścią archiwum są także zdjęcia dokumentujące wydarzenia artystyczne od lat 70. do końca lat 90., zawierające między innymi akcje artystyczne Zbigniewa Warpechowskiego, Józefa Robakowskiego, Andrzeja Partuma oraz wielu innych twórców, którzy w tym czasie stanowili najbardziej awangardową część środowiska artystycznego.
Jedno z ikonicznych zdjęć Zygmunta Rytki z cyklu Bluff przedstawia postać karateki przykutego kajdankami do telewizora. Zdjęcie to zapowiada późniejszy cykl Fotowizja i krytycznie odnosi się do mediów sterujących myśleniem odbiorców. Fot. Zygmunt Rytka, Bluff, 1975-79
_443908423.jpg)
_1877607562.jpg)
_1094526942.jpg)
10 tys. zdjęć dostępnych jeszcze w tym roku. Większość z nich nie była publikowana
Fundacja Sztuk Wizualnych oraz Fundacja In Situ, której Zygmunt Rytka był współtwórcą, podjęły się wspólnie opracowania i popularyzacji dorobku tego wybitnego artysty. Pierwszym efektem tych działań jest strona - portal zygmuntrytka.pl zawierająca obecnie ponad 6000 w większości niepublikowanych zdjęć zgrupowanych w 32 cykle autorskie, a także obszerny wybór z dokumentacji polskiego życia artystycznego. Uzupełnieniem są materiały biograficzne, szkice, dokumenty i teksty teoretyczne Rytki. W tym roku, w ramach II etapu projektu, strona wzbogaci się o kolejne 4000 zdjęć.
Celem przedsięwzięcia jest opracowanie, ochrona, digitalizacja i popularyzacja tego unikatowego dzieła, którego różnorodność otwiera duże pole do badań i reinterpretacji. Organizatorzy nie wątpią jednak, że twórczość Rytki zainteresuje miłośników polskiej fotografii, sztuki współczesnej oraz polskiej niezależnej sceny artystycznej, której Rytka był uczestnikiem i bacznym obserwatorem.
W latach 80. Zygmunt Rytka spędzał więcej czasu w jednym ze swoich ukochanych miejsc nad rzeką Białką. Wykonywane tam fotografie składają się na cykl Ciągłość nieskończoności będący rozwinięciem zainteresowania Rytki filozofią i badaniem przyrody, a także reakcją na wydarzenia stanu wojennego, odskocznią od politycznej rzeczywistości. Fot. Zygmunt Rytka, Ciągłość nieskończoności, 1984-1985.
Katalog S.M. (Some Meetings) to jedna z ważniejszych prac Zygmunta Rytki, który stworzył wizualne podsumowanie życia artystycznego lat 70, zestawiając ze sobą portrety artystów, kuratorów i krytyków sztuki w sposób wskazujący na powiązania różnorodnych postaw twórczych i intelektualnych. Fot. Zygmunt Rytka, Katalog S.M. (Some Meetings), 1971-81
W latach 1978-1983 Rytka wykonał ponad 5000 zdjęć poprzez bezpośrednie fotografowanie ekranu telewizora, w większości wcześniej nigdy nie publikowanych, składających się na cykl Fotowizja. Fot. Zygmunt Rytka, Fotowizja, 1979
Inauguracji strony towarzyszy premiera dwujęzycznego wydawnictwa ATZR, który w atrakcyjnej, magazynowej formie przybliża twórczość Rytki - poza obszernym wyborem zdjęć zawiera rozmowę z artystą (przeprowadzoną w 2012 przez Joannę Szczepanik) oraz teksty Anny Batko, Karola Hordzieja i Adama Mazura.
Zobacz wystawę Rytki podczas tegorocznego Miesiąca Fotografii w Krakowie
Aktualnie w ramach Miesiąca Fotografii w Krakowie można oglądać także wystawę Do kogo należy kosmos? (d. Hotel Cracovia, Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie), prezentującą wybór prac z dorobku Rytki.. Jej kuratorem jest Karol Hordziej, który odpowiedzialny jest również za koncepcję opracowania archiwum.
Wirtualne archiwum twórczości fotografa dostępne jest pod adresem zygmuntrytka.pl.
W latach 1980-1981 Rytka dokumentował na różne sposoby wydarzenia polityczne i społeczne w kraju. Wykonał między innymi niewielką serię zdjęć przedstawiających postacie osób czytających gazety z doniesieniami z bieżących obrad politycznych w czasie strajków i walki o legalizację Solidarności. Fot. Zygmunt Rytka, 1980/1981, 1980-1981
Fundacja Sztuk Wizualnych
Organizacja pozarządowa powołana w 2001 roku w Krakowie, której celem jest promocja oraz popularyzacja sztuk wizualnych w Polsce. Za główne pole działalności przyjęła fotografię, a jako misję – szukanie jej nowych definicji w kontekście sztuki współczesnej, historii i socjologii. Służy temu przede wszystkim coroczny festiwal Miesiąc Fotografii w Krakowie, najważniejszy projekt fundacji. Fundacja Sztuk Wizualnych organizuje również inne wydarzenia kulturalne, wydaje książki, promuje młodych artystów i nowe inicjatywy, zajmuje się również opracowywaniem i digitalizacją archiwów oraz promocją twórczości czołowych polskich artystów powojennych, między innymi Zofii Rydet, Wojciecha Plewińskiego i Zygmunta Rytki. Szefem Fundacji jest Tomasz Gutkowski, związany z nią od 2003 roku.
Fundacja Sztuki Współczesnej In Situ
Fundacja wspierająca szeroko rozumianą działalność artystyczną oraz edukacyjną. In Situ została założona w 2004 roku przez Zygmunta Rytkę i Bożenę Biskupską, artystów i działaczy na polu kultury. We wrześniu 2012 roku przeniesiono główną siedzibę z Warszawy do Sokołowska, a prezesem fundacji została Zuzanna Fogtt. Celem Fundacji jest stworzenie przestrzeni dla realizacji międzynarodowych projektów artystycznych, różnorodnych i interdyscyplinarnych działań twórczych, badań, spotkań, konfrontowania poglądów, wymiany myśli i doświadczeń, a także upowszechnianie nowatorskich postaw artystycznych i wspieranie różnych form aktywności twórczej. W ramach działalności fundacji organizowane są różnorodne projekty artystyczne: wystawy, performance, koncerty, warsztaty, realizacje w przestrzeni publicznej oraz spotkania, akcje społeczne i ekologiczne, wykłady, a także cykliczne festiwale: Festiwal Sztuki Efemerycznej „Konteksty”, Hommage à Kieślowski, Sanatorium Dźwięku.
